Tojikiston Fanlar akademiyasi cho‘l ekotizimining noyob va kam uchraydigan turi — cho‘l kakligini 2026 yil uchun “Yil qushi” deb e’lon qildi. Ekologlar bu tanlov orqali mamlakatning qurg‘oqchil zonalaridagi tabiat muammolariga e’tiborni kuchaytirishni maqsad qilmoqda.
Cho‘l kakligi (chil yoki kabki zirak ham deyiladi) — o‘rta hajmdagi, uyatchan va yashirin qush bo‘lib, asosan O‘rta Osiyoning quruq hududlarida uchraydi. Tojikistonda bu tur juda kam: asosiy areali mamlakatning janubiy va g‘arbiy cho‘l-yarim cho‘l mintaqalari. Ornitologlar soni yillar davomida kamayib borayotganini qayd etadi.
Ekspertlar turning qisqarishiga bir nechta omillar ta’sir qilayotganini ta’kidlaydi:
— tabiiy yashash joylarining buzilishi;
— qishloq xo‘jaligi yerlarining kengayishi;
— monitoring dasturlarining yetishmasligi;
— o‘tlar haddan tashqari ko‘payishi.
Kaklikning tashqi ko‘rinishi ham qiziq: gavdasi ixcham, rangi qumrang–ko‘k-jigar tuslarda bo‘lib, cho‘lda a’lo kamuflyaj hosil qiladi. U xavf sezganda uchishdan ko‘ra tez yugurib yashirinishni afzal ko‘radi.
Cho‘l kakligining “Yil qushi” sifatida tanlanishi orqali olimlar va ekologlar aholiga cho‘l faunasi ahvoli, iqlim o‘zgarishi ta’siri va turlarni saqlash zaruriyatini yana bir bor eslatmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
