Toshkent havosi «zararli»: PM2,5 me’yordan olti barobar yuqori

Toshkent shahrida 6 oktyabr soat 10:00 holatiga havodagi mayda PM2,5 zarrachalar konsentratsiyasi 158 mkg/m³ ni tashkil etdi — bu «zararli» toifaga kiruvchi ko‘rsatkich. IQAir ma’lumotiga ko‘ra, PM10 miqdori ham 269,7 mkg/m³ ga chiqib, JSSTning kunlik me’yori (45 mkg/m³)dan qariyb olti barobar yuqori darajani qayd etdi. Bu holat inson salomatligi uchun xavfli hisoblanadi.

Shu soatlarda havo ifloslanishi bo‘yicha jahon reytingining yuqori pog‘onalarida Toshkent yetakchilik qilar ekan, 2-o‘rinda Bishkek (152 mkg/m³), 3-o‘rinda Kinshasa (132 mkg/m³) turdi. O‘ntalikdan Kalkutta, Manama, Doha, Jakarta, Addis-Abeba, Dehli va Bog‘dod kabi megapolislar ham o‘rin oldi.

PM2,5 — diametri 2,5 mkm dan kichik bo‘lgan zarrachalar bo‘lib, o‘pka to‘qimalariga chuqur kirib boradi va hatto qon aylanishigacha yetib borishi mumkin. JSST ta’kidlashiga ko‘ra, havo ifloslanishida eng katta salomatlik xavfini aynan shu dispers zarralar keltiradi: nafas yo‘llari yallig‘lanishi, astma xurujlari, yurak-qan tomir muammolari xavfini oshiradi. Yosh bolalar, keksa yoshdagilar, homilador ayollar va nafas/yurak kasalliklari bor fuqarolar ayniqsa ehtiyotkor bo‘lishi lozim.

Ifloslanishning kuchayishi ko‘pincha fasl almashinuvidagi inversiya, tirbandlik, qurilish va sanoat chiqindilari, shuningdek, quruq havoda ko‘tariluvchi chang omillarining uyg‘un ta’siri bilan bog‘liq bo‘ladi. Mutaxassislar aholidan vaqtincha ehtiyotkorlik choralariga rioya qilishni, mas’ul idoralardan esa manbalarni kamaytirish hamda havo tozaligiga doir tezkor chora-tadbirlarni kuchaytirishni so‘ramoqda.