Жаҳон сиёсати майдонида кутилмаган, бироқ тарихий аҳамиятга эга воқеа юз берди. Озарбойжон президенти Илҳом Алиев ҳамда Арманистон бош вазири Никол Пашинян, АҚШ президенти Доналд Трамп иштирокида, узоқ йиллик ҳарбий можароларни тўхтатиш ҳақидаги келишувга имзо чекди. Мазкур маросим 8 август, жума куни, етакчилар саммити ўтган Оқ уйда ўтказилди. Бу воқеа икки давлат ўртасидаги муносабатларда янги даврни бошлаб бериши мумкин.
Трамп маросим давомида ўзининг катта қониқишини билдириб, “35 йил давом этган уруш энди якун топди — энди улар дўст. Ва бу дўстлик узоқ йиллар давом этади”, — дея таъкидлади. Шу билан бирга, у “Арманистон ва Озарбойжон ўртасидаги бундай тарихий аҳамиятга эга тинчлик саммити учун барчани Оқ уйда қабул қилиш мен учун катта шараф”, деб қўшимча қилди.
Имзоланган келишувга мувофиқ, икки давлат ҳарбий ҳаракатларни мутлақо тўхтатиш, ўзаро савдо ва туризм соҳасини йўлга қўйиш, дипломатик алоқаларни қайта тиклаш ҳамда бир-бирининг суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини тўлиқ ҳурмат қилиш мажбуриятини олди. Шунингдек, АҚШ раҳбарлиги Озарбойжон билан ҳарбий ҳамкорликка қўйилган чекловларни бекор қилишини ҳам эълон қилди.
Трамп ушбу ҳужжатни тинчлик йўлидаги муҳим қадам сифатида баҳолаб, уни Нобел мукофотига лойиқ ташаббуслар рўйхатига киритиш мумкинлигини таъкидлади. “Кўплаб сиёсий етакчилар урушни тугатиш учун ҳаракат қилди, аммо “ТРАМП” саҳнага чиқмагунича, ҳеч бири муваффақиятга эриша олмади”, — дея ёзди у Truth Social платформасида.
Алиев эса келгусида Пашинян билан биргаликда Нобел қўмитасига мурожаат йўллаш эҳтимолини билдириб, “Балки биз бош вазир Пашинян билан биргаликда президент Трампни тинчлик бўйича Нобел мукофотига тавсия қилиш сўрови билан чиқармиз”, — деди.
Пашинян бу таклифни қўллаб-қувватлаб, “Мен президент Трампни тинчлик йўлидаги саъй-ҳаракатлари учун Нобел мукофотига муносиб деб ҳисоблайман. Биз бу фикрни ҳимоя қиламиз ва илгари суришда давом этамиз”, — дея таъкидлади.
Тарихдаги катта можаролардан бирига нуқта қўйишга қаратилган бу келишув, нафақат Кавказ минтақаси, балки бутун жаҳон учун муҳим бир воқелик сифатида баҳоланмоқда. Мутахассислар фикрича, агар келишув тўлиқ амалга оширилса, минтақа иқтисодий ҳамда ижтимоий тараққиётнинг янги босқичига қадам қўйиши мумкин.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
