Уч маҳал овқатланиш соғлиғингизни аста-секин емирмоқда

Кўпчилигимиз учун кунига уч маҳал – нонушта, тушлик ва кечки овқат – кундалик тартибнинг ажралмас қисми ҳисобланади. Аммо бу анъанавий овқатланиш тартиби соғлом ҳаёт учун ҳақиқатан ҳам зарурми? Сўнгги йилларда ўтказилган илмий тадқиқотлар ва мутахассислар фикрларига қараганда, овқатланиш сони ва вақти бўйича ягона қоидалар мавжуд эмас – бу масалада шахсий ёндашув ҳал қилувчи омилга айланган.

Лос-Анжелеслик сертификатланган овқатланиш бўйича мутахассис Серена фикрича, "уч маҳал овқатланиш кўпроқ маданий урф-одат, биологик эҳтиёж эмас". Унга кўра, инсон организми учун муҳим бўлган жиҳат – бу овқат сифати, овқатланиш вақти ва уларнинг инсон ҳаёт тарзи билан уйғунлиги.

“Масалан, икки тўйимли овқат ва битта енгил тамадди ёки 10–12 соатлик овқатланиш ойнасида уч маротаба мувозанатли овқатланиш – булар илмий жиҳатдан асосланган ва замонавий ҳаёт тарзига мос ечимлардир”, – дейди Серена.

2024 йилда "JAMA" илмий журналида чоп этилган шарҳга кўра, камроқ овқатланиш сони, эрталабки калорияни кўпроқ истеъмол қилиш ва вақтга чекланган овқатланиш услуби анъанавий уч маҳал овқатланишга қараганда ортиқча вазнни камайтиришда ва метаболик саломатликни яхшилашда самаралироқ бўлган.

Яна бир йирик тадқиқотда, кунига фақат 8 соатлик вақт оралиғида овқатланган ортиқча вазнли шахслар ички ёғ миқдорини камайтирган ва юрак-қон томир касалликлари хавфини пасайтирган.

Шу билан бирга, Серена огоҳлантиради: "Кунига фақат бир марта овқатланиш каби ҳаддан ташқари чекловли услублар очликни кучайтириши ва микроэлементлар етишмовчилигига олиб келиши мумкин. Бундай ёндашувлар фақат мутахассис назорати остида қўлланиши керак".

“Кимдир учун кунига уч марта овқатланиш жуда мос келади, бошқалар эса кўпроқ ва камроқ миқдордаги овқатларни тез-тез истеъмол қилиш орқали ўзини яхши ҳис қилади. Муҳими – кун давомида танангизга керакли барча озиқ моддалари етказилиши”, – дейди доктор Райт.

Айниқса қандли диабет каби сурункали касалликлари бўлганлар ёки кун давомида энергияси тез тугайдиган инсонлар учун мунтазам овқатланиш қон шакарини барқарор сақлаш, ҳушёрликни ошириш ва ҳаддан ташқари оч қолишни олдини олишда фойдали бўлади.

Серена шунингдек, 8–12 соатлик овқатланиш ойнасини тавсия қилади. Бу овқатланишни уйғонгандан кейин 2 соат ичида бошлаш ва ухлашдан камида 3 соат олдин якунлашни назарда тутади.

Мутахассислар оғриқли очлик эмас, балки "юмшоқ очлик" аломатларига – қориннинг секин гуриллаши, эътиборнинг сусайиши ёки майда безовталик ҳисси – эътибор қаратишни тавсия қилади. Овқат эса тўйиш эмас, балки "қониқиш" даражасида якунланиши керак.