Ислом Каримов тан соқчиси: “Биринчи Президентимиз билан ўта мушкул ва оғир даврларда ёнма-ён ишлаганимдан ҳамиша фахрланаман”

1990-1992 йилларда Президент хавфсизлик хизмати бошлиғи ўринбосари сифатида ишлаган захирадаги полковник Саъдулло Муҳаммадқулов Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов билан бирга ишлаган кезларини сўзлаб берди.

«Мен хоссоқчилар гуруҳининг бошлиғи сифатида ходимларнинг ҳар бири билан алоҳида ишлар эдим. Бунинг ўзига яраша сабаблари бор эди. Ислом Абдуғаниевич республиканинг аввалги раҳбарларидан фарқли ўлароқ, хавфсизлигини таъминлаш нуқтаи назаридан «ноқулай раҳбар» эди. 1990 йил март ойида Президент этиб сайланганидан кейин ҳам камтарлик қилиб хизмат машинасига Давлат хавфсизлик қўмитаси ва ДАН ходимларининг ҳамроҳлик қилишига йўл қўймаган. Аслида, бу махсус йўриқномага мувофиқ эмас эди. Шу боис ишни йўриқнома асосида ташкил қилишимиз талаб этилар эди.

Республиканинг аввалги раҳбари билан ишлаб, маълум тажрибага эга бўлган фақат биргина хоссоқчи бўлиб, қолганлар бари янги ходимлар эди.

Уларга эса хоссоқчининг вазифаларини индивидуал тарзда ўргатишга тўғри келган. Президент ва оила аъзоларига бириктирилган янги хоссоқчилар тез муддатда малака ва кўникмага эга бўлиб, шижоат билан ишга киришиб кетди.

Президент билан илк бор Нукус воқеалари пайти яқиндан танишдим. Нукус воқеалари мухолифат ва айирмачи гуруҳлар томонидан уюштирилган эди. Президент у ерда аввал мухолифат фаоллари ва раҳбарлари билан учрашиб, уларнинг талабларини эшитди. Кейин обкомнинг катта залида жаҳл отига минган ва муаммолар кўплигидан нима қилишни билмай, мухолифат фикрини ёқлаб чиққан халқ билан мулоқот қилди. Ислом Абдуғаниевичнинг ажойиб одати бор эди. У киши катта аудитория билан учрашганда нотиқларни тинглаб, қоғозга тезис шаклида хулосаларини ёзиб борар, мажлис якунида шу асосда нутқ ирод қилар эди. Нукусда ҳам аввал нотиқларнинг фикрларини тинглаб, сўнг барча кўтарилган масалалар бўйича биттама-битта жавоб берди. Ўшанда Ислом Каримов вазминлик ва донолик билан катта ғалаён ва хунрезликнинг олдини олишга муваффақ бўлган эди.

Ўша кезлар Ислом Каримов мавжуд мураккаб вазиятни собиқ иттифоқнинг бошқа республикалари раҳбарларидан аввалроқ тушуниб етгани ва муаммоларни ҳал этгани кўпчилик учун кутилмаган ҳол эди. Ҳатто ўшанда Михаил Горбачев заҳарханда билан «Энди ўн олтита Президент бўлар экан-да!» деганида, Ислом Каримов «Ҳа, керак бўлса, ундан ҳам кўп бўлади», деб жавоб берган эди.

1991 йилнинг июнида мени таътилдан шошилинч чақиртириб олишди. Менга Президентнинг хавфсизлик хизмати бошлиғи вазифасини бажариш топширилди. Ўша йил августда Президентнинг Ҳиндистонга расмий ташрифи кўзда тутилган эди. Менга ташриф давомида хавфсизлик масалаларини ҳал этиш топширилди. Бу ўта муҳим ва шарафли, айни чоғда масъулиятли вазифа эди.

Президентнинг илк хорижий ташрифини ташкил этиш учун масъул шахслардан тузилган ишчи гуруҳ Ҳиндистонга бордик ва тўрт кун давомида жуда кўп масалаларни ҳал этдик. Ўзбекистон Президенти Ҳиндистон Бош вазири билан учрашиши кўзда тутилган эди. Аммо мезбон давлат Ташқи ишлар вазирлиги дастлаб рад жавобини берди. Улар Ҳиндистондай катта давлатнинг Бош вазири СССРнинг алоҳида республикалари Президентларини қабул қилмайди, деган мазмунда важ кўрсатишди. Лекин ишчи гуруҳ қатъият билан қўйилган мақсадларни амалга оширишга интилди.

Ҳиндистонга сафар Президентимизга кучли таъсир кўрсатди. Айниқса, дунё мўъжизалардан бири — салобатли Тожмаҳал мажмуаси у кишини лол қолдирди. Ҳинд заминида Бобурийлар қурдирган қаср, масжиду мақбараларни зиёрат қилгач, «Бобур Мирзо ўз юртидан қувғин этилмаганида эди, мана шу каби улуғвор меъморий обидалар Ўзбекистонда қурилмасмиди», деди Президент афсус билан.

Ҳиндистон ташрифи якунига етай деганда «Москвада ГКЧП ҳокимиятни олибди» деган хабар келди. Президент менга зудлик билан учиб кетиши зарурлигини айтди. Шу тариқа Ўзбекистон делегацияси белгиланган вақтдан бир ярим соат олдин Тошкентга парвоз қилди…

Орадан бир ҳафта-ўн кун ўтиб, тарихий воқеа юз берди. Ислом Абдуғаниевич 31 август куни Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг навбатдан ташқари сессиясида мамлакат Мустақиллигини эълон қилди. Ота-боболаримиз бунёд этган меъморий обидалар зиёратидан кейин мустақилликдан мужда берувчи воқеаларнинг бошланганида недир илоҳий ишорат кўргандек бўламан.

Ислом Абдуғаниевич кенг миқёсдаги дунёқараш, кучли интеллектуал салоҳият, стратегик тафаккур ва улкан ҳаётий тажриба соҳиби, қўрқмас ҳамда одил раҳбар эди. Шу боис ҳам у мамлакатни ўта оғир ва чигал вазиятдан олиб чиқа олди.

МДҲ ҳудудида биринчи бўлиб Президент ва унинг оила аъзолари хавфсизлигини таъминлашга қаратилган янги тизимни яратишда иштирок этганим, икки йил давомида Ислом Абдуғаниевич билан бирга ишлаган кезларимни асло унутмайман», дея хотирлайди М.Муҳаммадқулов. “Замин” янгиликларини “Facebook”да кузатиб боринг