Eron–AQSH tenglashuvi qiziydi: Qatar osmonida portlashlar, raketalar va himoya tizimlari to‘qnashdi

Eron va Amerika Qo‘shma Shtatlari o‘rtasidagi geosiyosiy ziddiyat yanada avj oldi. 23 iyun kuni kechqurun Eron Islom Jumhuriyati AQSHning Qatarda joylashgan strategik harbiy bazasi — Al-Udeyd havo bazasiga oltita ballistik raketa uchirdi. Bu haqda xalqaro agentliklar, xususan, "Reyters" o‘z guvohlariga tayanib xabar tarqatdi.

Qatar poytaxti Dohada aholi portlash ovozlarini eshitganini ma’lum qilmoqda. Bu jarayonda mamlakat havo mudofaa tizimlari faol ishga tushgan. Qatar rasmiylari esa tez orada bayonot berib, Tehron tomonidan yo‘llangan barcha raketalar muvaffaqiyatli tarzda tutib qolinganini bildirishdi.

Al-Udeyd bazasi: AQSHning Yaqin Sharqdagi kalit nuqtasi
Qatar janubi-g‘arbida joylashgan Al-Udeyd harbiy-havo bazasi AQSH Qurolli Kuchlari Markaziy qo‘mondonligining (CENTCOM) asosiy strategik shtabi hisoblanadi. Bu baza nafaqat AQSH uchun, balki NATO va bir qator arab davlatlari uchun ham muhim harbiy markaz sifatida xizmat qiladi.

Eron rasmiylari, xususan, Islom Inqilobi Muhofizlari Korpusi (IIMK) chiqargan bayonotda qayd etilishicha, ushbu zarba AQSHning avvalgi yadro obyektlariga bergan zarbalariga javob sifatida amalga oshirilgan. Ular Amerika tomoni qancha bomba qo‘llagan bo‘lsa, xuddi shuncha raketa bilan javob qaytarilganini ta’kidlashdi.

Qatar havo himoyasi hushyor: raketalar qaytarildi
Qatar tomoni ushbu hujumdan keyin tezda mamlakat havo hududini vaqtincha yopishga qaror qildi. Hukumat aholini ehtiyot choralari sifatida pana joylarga kirib olishga chaqirdi. Shunday qilib, Eron tomonidan amalga oshirilgan harbiy zarba Qatar hududida keng tahlikali vaziyat yuzaga kelishiga sabab bo‘ldi. Ammo Qatar rasmiylari bu zarbalarning barchasi havo mudofaa tizimlari tomonidan to‘liq neytrallashtirilganini ma’lum qildi.

Ushbu mudofaa tizimlari Iroq, Kuvayt va Saudiya Arabistonida joylashgan boshqa bazalarda ham faoliyat yuritmoqda. Ular Patriot, THAAD va boshqa zamonaviy himoya mexanizmlari bilan jihozlangan. Qatar o‘zining ushbu tizimlar orqali nafaqat o‘zini, balki mintaqaviy xavfsizlikni ham ta’minlashni maqsad qilgan.

Xalqaro reaksiyalar va eslatmalar
Shu voqeadan so‘ng, Buyuk Britaniya Tashqi ishlar vazirligi o‘z fuqarolarini BAA va Qatarga safar qilishdan tiyilishga chaqirdi. AQSH razvedkasi esa allaqachon Eronning bunday zarba berish ehtimolidan ogohlantirgan edi. 22 iyun kuni Amerika Qo‘shma Shtatlari Eron yadro infratuzilmalariga nisbatan zarbalar amalga oshirgan. Bu esa navbatdagi harbiy to‘qnashuv uchun zamin yaratgandi.

Raqamlar ortidagi tahlil: nima kutilmoqda?
Bu voqealar AQSH va Eron o‘rtasidagi yangi muvozanat ustidagi kurashni anglatadi. Ayniqsa, AQSHning Qatardagi bazasi — bu nafaqat harbiy nuqta, balki diplomatik kuch markazi hamdir. Uning zarba ostida qolishi AQSHning mintaqadagi mavqeiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Eron tomoni ushbu zarbalarni "ta’sirli ogohlantirish" sifatida baholasa, Amerika va Qatar bunday harakatlarni mintaqaviy tinchlikka tahdid sifatida ko‘rishmoqda. Yaqin sharqda yanada yuqori shiddatdagi ziddiyatlar boshlanishi ehtimoli bor.

Xulosa: harbiy ta’sir ko‘rsatish davri boshlanmoqdami?
Eron va AQSH o‘rtasidagi ushbu raketa almashinuvi — bu ikki davlat o‘rtasidagi ziddiyatning yangi bosqichga ko‘tarilganidan darak. Qatar osmonidagi portlashlar, raketalar va mudofaa tizimlarining to‘qnashuvi Yaqin Sharqda yangi voqealar zanjiri boshlanishining yorug‘ belgisi bo‘lishi mumkin.

Mamlakatlar, ayniqsa, Qatar, bu kabi harakatlardan keyin xavfsizlik choralarini yanada kuchaytirishi va aholini xabardor holda ushlashga urinishlari ehtimoldan holi emas. Bu kabi vaziyatlarda ma’lumotning xolis va tezkor bo‘lishi har qachongidan muhim. Zamin.uz tahririyati voqealar rivojini kuzatishda davom etadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!