Rossiya bilan tinchlik kelishuvini tuzish uchun Ukraina beshta asosiy talabni ilgari surmoqda, deb yozadi Politico. Nashr ta’kidlashicha, AQSH va Rossiya prezidentlari Donald Tramp hamda Vladimir Putinning Alyaskadagi uchrashuvi oldidan aynan shu shartlar ochiqlandi — ya’ni Kiyev o‘z pozitsiyasini oldindan belgilab, muzokara maydonidagi chizmani aniq belgilamoqda.
Birinchi shart — hududiy yon berishlardan oldin o‘t ochishni qat’iy to‘xtatish. Ukraina ta’kidlayotganidek, har qanday keyingi siyosiy muhokamaga o‘tishdan avval frontdagi otishmalar to‘liq to‘xtashi kerak; aks holda, kelishuvlar mazmuni ham xavf ostida qoladi.
Ikkinchi band — Rossiya Ukrainaga yetkazgan zararni qoplab berishi shart. Rasmiy hisob-kitoblar doirasida zarar 500 mlrd–1 trln dollar orasida baholanmoqda. Bu — infratuzilmani tiklash, uy-joy fondi va energetik tarmoqlarni qayta qurash, shuningdek, ijtimoiy sohadagi yo‘qotishlarni yopish kabi keng ko‘lamli sa’y-harakatlarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi talab — Ukraina Yevroittifoq va NATOga kirishni kelgusidagi hujumlarning oldini olishning kafolati sifatida ko‘radi. Kiyev shu bilan birga Moskvaning qurolli kuchlar sonini kamaytirish va Ukrainaga qurol yetkazilishini to‘xtatish haqidagi talablarini keskin rad etadi. Ya’ni, xavfsizlik arxitekturasi bo‘yicha qarorlarni Ukraina o‘zi qabul qiladi, degan prinsip ustuvor qolayotir.
To‘rtinchi yo‘nalish — ukrain harbiy asirlari va bolalarni darhol qaytarish. Bu band gumanitar tartibdagi eng nozik masala sifatida alohida qayd etilmoqda: insonparvarlik qoidalari va xalqaro huquq normalariga bevosita daxldor bo‘lgan ushbu bo‘g‘in kelishuvning ishonch omillaridan biri sifatida ko‘riladi.
Beshinchi qoida — Ukraina Rossiyaga qarshi sanksiyalar saqlanib qolishini talab qiladi. Kiyevning fikricha, bosim vositalari natijadorlik berib turgan ekan, ularni o‘zgarmasdan saqlash yoki faqat aniq amaliy qadamlar evaziga qayta ko‘rib chiqish mumkin bo‘ladi.
15 avgust kuni Donald Tramp va Vladimir Putin Alyaskada muzokara o‘tkazadi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy bu uchrashuv Moskva va Vashington uchun muhim ekanini tan olgan holda, Ukrainaga oid qarorlarni ikki tomonning o‘zi mustaqil qabul qila olmasligini ta’kidladi — ya’ni Kiyevsiz Ukraina borasida qaror chiqarish mumkin emas, degan pozitsiya ochiq aytildi.
Shu tariqa, Politico ta’riflagan besh talab Kiyevning “qizil chiziq”larini ifodalaydi: o‘t ochishni to‘xtatish, reparatsiyalar, yevroatlantik integratsiya bo‘yicha mustaqil huquq, asirlar va bolalar taqdiri, sanksiyalar rejimini saqlash. Muzokaralar oldidan shu kabi ramkalash haqiqiy natija uchun mezon vazifasini bajaradi: tomonlar qay darajada ushbu sharhlangan chegaralarga yaqinlashsa, tinchlik formulasiga shuncha tezroq real mazmun yuklanishi mumkin bo‘ladi.
