Xitoylik olimlar dunyoda ilk bor klinik o‘lim holatidagi bemorga genetik modifikatsiyalangan cho‘chqa o‘pkasini ko‘chirib o‘tkazishga muvaffaq bo‘lishdi. Bu tadqiqotning muhimligi shundaki, u hayvon a’zolarini ksenotransplantatsiya qilishda yangi imkoniyatlarning eshigini ochishi mumkin. Ma’lumotlarga ko‘ra, bemor 39 yoshli erkak bo‘lib, u insult sababli klinik o‘lim holatiga tushgan. Ammo, tadqiqotda ishtirok etgan olimlar to‘plagan ma’lumotlarga ko‘ra, ko‘chirib o‘tkazilgan o‘pka insonning immun tizimi tomonidan darhol rad etilmagan.
Yangi texnologiyaning ahamiyati va samarasi
Buning natijasida, cho‘chqa o‘pkasining inson tanasiga muvaffaqiyatli o‘tkazilishining ko‘rsatkichi bo‘ldi, bu esa kelgusida ksenotransplantatsiyadagi eng katta muammolardan biri bo‘lgan rad etilish muammosini hal qilishda muhim qadam bo‘lishi mumkin. Olimlar bu tizimni tajriba sifatida ishlatishgan, ammo ularning orasida bu jarayonga immun tizimining reaksiyasini kuzatish muhim ahamiyatga ega. Upka transplantatsiyasining murakkabligi, organning doimiy ravishda havo va mikroblar bilan aloqada bo‘lishi, uning immun tizimini faollashtirishini va rad etilishiga olib kelishi mumkinligini ko‘rsatadi.
Genetik o‘zgarishlar va ularning ahamiyati
Shuningdek, genetik o‘zgarishlar orqali rad etilishning oldi olingani va ushbu operatsiyaning yanada samarali bo‘lishi uchun CRISPR/Cas9 texnologiyasidan foydalanilgani ta’kidlandi. Bu texnologiya odam tanasi uchun begona to‘qimalarni tanib, ularga qarshi immun javob berishini to‘sish uchun muhimdir. Buning natijasida, cho‘chqa to‘qimalariga qarshi antitanalar, yallig‘lanish belgilarining kamayishi va immun tizimi bilan bog‘liq zararlarning oldi olingani kuzatildi.
Ksenotransplantatsiyaning kelajagi va yangi usullar
Ksenotransplantatsiya (hayvon a’zosini odamga ko‘chirish) uzoq vaqt davomida imkonsiz hisoblanib kelgan, chunki inson immun tizimi begona a’zolarni rad qilgan. Ammo, CRISPR/Cas9 texnologiyasining paydo bo‘lishi bu holatni o‘zgartirdi. 2022-yilda, AQSHdagi shifokorlar og‘ir xasta bemorga cho‘chqa yuragini ko‘chirib o‘tkazgan edi, ammo ikki oydan so‘ng bemor qaytib kelmagan vafot etgan. Bu voqea olimlarni yangi usullar o‘rganishga va ksenotransplantatsiyaning yangi bosqichlariga o‘tishga undadi.
Bu yangi tadqiqotlar, albatta, tibbiyot sohasida katta o‘zgarishlarning boshlanishi bo‘lishi mumkin, chunki ular ko‘plab o‘lim holatlarini davolash va odamlarga yangi umidlar yaratish imkonini beradi. Aynan bu kabi usullar kelgusida tibbiy texnologiyalarning rivojlanishiga hamda inson hayotini uzaytirishga yordam berishi kerak.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
