20:03 / 16.01.2023

Kamroq kasal bo‘lishingizga yordam beradigan 8 maslahat

^{Foto: Lisa.ru}
Kasallikni davolashda, sog‘ayishni tezlashtirishda shifokorlar ba’zi ko‘rsatmalardan foydalanadi. Mashhur yozuvchi Agata Kristi: «Shifokorning katta afzalligi shundaki, u o‘z maslahatiga amal qilishi shart emas», — deb aytgan. Biroq, aslida, shifokorlarning kuchi butunlay boshqa narsada.

U nafaqat har bir holatda bemor o‘zini qanday tutishi kerakligini, balki maslahati qanday sharoitlarda ta’sir qilishini va qanday sharoitlarda hech qanday foyda keltirmasligini, alomatlarni yo‘qotish uchun qanday qilib to‘g‘ri harakat qilishni biladi. «Lisa.ru» nashri kamroq kasal bo‘lishga yordam beradigan, shifokorlar kasallikni davolashda amal qiladigan ko‘rsatmalarni taqdim etdi.

Dorilarni o‘z vaqtida qabul qiling

Bir yoshli bolaning onasi uni pediatrga olib keladi. Shifokor bolaga qaraydi va darhol tashqi belgilarga ko‘ra unga raxit tashxisini qo‘yadi. Bolaning onasi g‘azablanadi: «Bo‘lishi mumkin emas, men unga muntazam ravishda D vitamini beraman!», — deb aytadi. Shifokor esa: «Demak, siz uni kechki ovqatdan keyin bergansiz, aslida siz vitaminni kunning birinchi yarmida berishingiz kerak bo‘ladi, chunki kunning ikkinchi yarmida bu vitamin organizmga ta’sir ko‘rsatmaydi», — deb tushuntiradi.

Mutaxassis har bir dori-darmonlarni qabul qilishning xususiyatlari haqida batafsil ma’lumotga ega bo‘lishi mumkin va bu nyuanslar sizga noma’lum bo‘lganligi sababli har doim doridagi ko‘rsatmalarni tekshiring. Agar sizga nonushta qilishdan oldin tabletka ichish aytilsa, shunday qiling, chunki kechki ovqatdan keyin buning foydasi yaxshi bo‘lmaydi.

Blisterga biriktirilgan varaqada preparatni qachon qabul qilish kerakligi haqida ma’lumot yo‘q — uni ovqatdan oldin yoki keyin ichish kerakmi? Ayurveda davridan beri shifokorlarga ma’lum bo‘lgan prinsipga amal qiling: ovqatdan oldin qabul qilingan barcha vositalar asosan organizmning pastki yarmida joylashgan organlarga (buyraklar, siydik pufagi, yo‘g‘on ichak) ta’sir qiladi, ovqatdan keyin — tananing yuqori yarmida (yurak, o‘pka, tomoq) organlarga ta’sir ko‘rsatuvchi dorilarni iching.

^{Foto: Lisa.ru}

Dorilarni to‘g‘ri suyuqliklar bilan iching

Anemiya uchun buyurilgan preparatlarni apelsin sharbati (ular kislotali muhitda so‘riladi) va oshqozon og‘rig‘iga qarshi preparatlar, antibiotiklar, boshqa dorilarni har qanday holatda shisha idishdagi yoki oddiy suvni qaynatib, xona haroratida sovitib ichgan ma’qul.

Davolanayotgan vaqtingizda chekmang

Ba’zi shifokorlar bu yomon odatga moyil, biroq ular kasal bo‘lib qolganda, sigareta chekmaydi, chunki ular nikotin kasallikdan sog‘ayish tezligini 1,5-2 marta sekinlashtirishini biladi va umuman olganda, u dorilarning ta’sirini yo‘qotadi. Chekish analgetiklarning og‘riq qoldiruvchi ta’sirini susaytiradi, aspirin va antikoagulyantlar bilan birgalikda qon ketish xavfini va gormonal kontratseptivlarni qabul qilishda qon quyilishi xavfini oshiradi.

Yoddan boshqacha foydalaning

Yod odatda tirnalgan joylarni tozalash va yaralarni davolash uchun ishlatiladi. Shifokorlar uzoq vaqt davomida uni yara yuzasiga quyish mumkin emasligini aytgan, chunki yod shikastlangan to‘qimalarning kimyoviy kuyishini keltirib chiqaradi. Yaralarni peroksid bilan tozalang va zararsizlantirish uchun faqat yara atrofidagi teriga yod surting, keyin yara tezda bitadi.

Chiqish yo‘lini qidiring

Shifokor sizga bajara olmaydigan tavsiyani berib, uning oqibatlariga javobgar emasligini aytishi mumkin. Biroq agar uning o‘zi ham xuddi shunday vaziyatga tushib qolsa, o‘ziga mos keladigan yo‘lni izlay boshlaydi, chunki shifokorlar tibbiyotda aniq yechimlar yo‘qligini biladi. U bir hamkasbidan, keyin boshqasidan maslahat so‘raydi va oxir-oqibat terapevtik murosa topadi. Siz ham shunday qiling. Qiyin vaziyatda, bitta shifokor bilan gaplashgandan so‘ng, ikkinchi va uchinchi shifokor bilan maslahatlashing. Kichik konferensiyani tashkil qiling.

^{Foto: Lisa.ru}
Masalan, birinchi shifokor mushuk tufayli astma borligini aytadi va darhol undan xalos bo‘lishni maslahat beradi. Siz esa bu haqda o‘ylashdan qo‘rqasiz: axir, mushuk oilangiz a’zosi, uni qanday qilib boshqaga berish mumkin? Ikkinchi shifokor esa hayvonni ko‘chaga tashlashning hojati yo‘qligini: u allergiyani boshqa yo‘l bilan kamaytirish mumkinligini aytadi. Birinchidan, kastratsiya (sterilizatsiya qilingan mushuklar va bu mushuklar egalarida bunday jiddiy yuqori sezuvchanlikni keltirib chiqarmaydi), ikkinchidan, haftada 1-2 marta hayvonni shampun bilan yuvintiring.

Uchinchisi esa, so‘nggi tadqiqotlarga ko‘ra, astma dastlab mushuk tuklaridagi allergiya tufayli yuzaga kelgan bo‘lsa ham, bu kasallik o‘z qonuniyatlariga ko‘ra rivojlanadi va uni aynan nima qo‘zg‘atganligi muhim emas, shuning uchun uni olib tashlash kerak, deydi. Tug‘ilgandan beri momiq uy hayvoni bilan yonma-yon bo‘lgan bolalaringiz mushuk tuklariga qarshi allergiyaga qarshi emlangan bo‘lsa, ularga astma xavf solmaydi.

Bo‘linmaydigan dorini ajratmang

Masalan, sizga 0,25 g dori ichish buyurilgan, dorixonada esa vositaning faqat 0,5 g lik qadoqdagisi mavjud, siz uni sotib olasiz va buning farqi yo‘q deb o‘ylaysiz. Shifokorlar bu borada qanday yo‘l tutadi? Misol tariqasida tabletka qanday ko‘rinishga ega ekaniga qarang. Agar u bir qatlamli bo‘lsa va maxsus qism bilan ko‘rsatilgan, uni yarmidan bo‘lish mumkin bo‘lsa, bu dorini sotib olsa bo‘ladi.

Preparat kapsulalar yoki tabletkalar shaklida, bir necha qatlamlardan iborat, qoplangan bo‘lsa bu dorilarni qismlarga bo‘lish mumkin emas — bu faol komponentlarning so‘rilishini buzadi, ularning samaradorligini pasaytiradi va ymaks ta’sir xavfini oshiradi. Bu haqda unutmang.

Konsentratsiyani kamaytirish uchun uni suyultiring

Nonushtaga yangi sharbat ichishga odatlanganmisiz? Konsentratsiyani kamaytirish uchun uni yarmiga yoki ta’bingizga qarab suyultiring. Agar siz tabiiy sharbatlarni suyultirilmagan holda iste’mol qilsangiz, ovqat hazm qilish organlarining shilliq qavatining tirnash xususiyati, oshqozonda og‘irlik hissi, ichaklarda gaz hosil bo‘lishining kuchayishi (meteorizm) va hatto reaktiv pankreatit paydo bo‘lishi mumkin. Agar oshqozonning yallig‘lanish kasalliklari (yuqori kislotalilik bilan surunkali gastrit, oshqozon yarasi), surunkali xoletsistit va gepatit, oshqozon osti bezi va ichak bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa, bu xavfli hisoblanadi.

Nuqtalarni eslab qoling

Shifokorlariga g‘ayriinsoniy yuklarga bardosh berishga va bemorlarga kundalik xizmat paytida quvnoq bo‘lishga nima yordam beradi? Ular bizning organizmimizda miya qon aylanishini rag‘batlantiradigan va asab tizimini faollashtiradigan nuqtalar borligini biladi. Shifokorlar sog‘lom insonning ko‘nglini ko‘tarib, bemorning tuzalishiga yordam beradi yoki hushidan ketgandan keyin hushiga keltiradi.

Nuqtalarni yetarlicha qattiq va doimiy ravishda 10-15 soniya bosib turing. Birinchisi burun va yuqori lab o‘rtasidagi truba o‘rtasida, ikkinchisi — iyak va pastki lab o‘rtasidagi burmaning markazida, uchinchisi — tirnoqning ildizida kichik barmoqda, ko‘rsatkich barmoqning yonida, to‘rtinchisi — ko‘rsatkich barmoqda, shuningdek, tirnoq ildizining (perungual rolikning orqasida) o‘rta qismida. Siz har bir barmoqning uchini navbat bilan bosib turishingiz mumkin — bu ajoyib tonik muolaja hisoblanadi.