Go‘zallik miya energiyasini tejaydimi?
Toronto universiteti olimlari miyaga idrok etishda minimal energiya sarfini talab qiladigan tasvirlar odamlar uchun yoqimliroq bo‘lishini aniqladi. Bu haqdagi tadqiqot natijalari PNAS Nexus jurnalining yangi sonida e’lon qilindi.
Olimlarning bildirishicha, miya inson tanasidagi eng “energiya talab qiluvchi” a’zolardan biridir: u tanaga kiradigan umumiy kaloriyaning qariyb 20 foizini iste’mol qiladi. Bundan tashqari, ushbu resurslarning deyarli yarmi ko‘rish tizimi faoliyatiga sarflanadi.
Juda sodda vizual signallar, masalan, bo‘sh oq xona oson idrok qilinadi, biroq tezda zeriktiradi. Juda murakkab tasvirlar esa ko‘p metabolik “xarakatlar”ni talab qiladi va holdan toydirishi mumkin. Tadqiqotchilar estetik afzallik energiya jihatdan qulay bo‘lgan “oltin o‘rta”ni izlash bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, degan farazni ilgari surmoqda.
Gipotezani tekshirish uchun olimlar kompyuter modeli yordamida 4914 ta tasvirni idrok etishning “energiya narxi”ni baholagan. So‘ng bu ko‘rsatkichlarni 1118 nafar haqiqiy ishtirokchi bergan jozibadorlik baholari bilan solishtirgan. Shundan keyin tadqiqotchilar to‘rt nafar ko‘ngillida kislorod iste’molini o‘lchovchi miya vizualizatsiyasi orqali hisoblangan “xarakatlar”ni tasdiqlagan.
Har ikki tajribada odamlar miya tomonidan qayta ishlash uchun kamroq energiya talab qiladigan tasvirlarni yoqimli deb topgan. Ishtirokchilarning tezkor javoblari aynan estetik taassurotning ilk bosqichini – tasvir mazmuni haqida o‘ylab ulgurmasdan paydo bo‘ladigan tezkor reaksiyani qayd etish imkonini bergan.
Tadqiqot mualliflarining taxmin qilishicha, vizual jozibadorlik yashirin energiya tejash strategiyasining bir ko‘rinishi bo‘lishi mumkin.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
