Miya faoliyatiga zarar yetkazadigan kundalik odatlar

^{Foto: Marie Claire}
Kundalik odatlar kishining turmush tarzi, salomatligi va kayfiyatiga ta’sir qilmay qolmaydi. Ularning ayrimlari ish va kasbiy faoliyatni rivojlanishiga hissa qo‘shsa, ba’zilarining oqibati jiddiy muammo bilan tugaydi.

Bir vaqtni o‘zida bir necha vazifani bajarish
Bir nechta ishni bir vaqtni ichida bajarish zamonaviy odam uchun deyarli normal holat. Kompyuter qarshisida ishlayotgan vaqt audiokitob tinglash, trenirovka vaqti telefonda gaplashish, o‘qishdan bo‘sh vaqtlarda pochta yoki ijtimoiy tarmoqlarni tekshirish — umuman olganda, vaqtni tejab yaxshiroq natijaga erishish uchun qo‘ldan kelgan hamma narsani bajaramiz. Ammo bunday vaqtda hech nima mukammal bajarilmasligi kamida bir qator harakatni bir vaqtda bajarganda miya zo‘riqib qolishi mumkin. Bu esa ish samaradorligi va diqqat taqsimlanishiga ta’sir qiladi.

Dastur va ilovalardan foydalanish
Gadjet va dasturlar odamning hayotini osonlashtiribgina qolmay, ma’lum muammoga yechim topish kerak bo‘lganda ortiqcha aqlni ishlatishga hojat qolmaydi. Oqibatda odam dangasalasha boshlaydi. Kalkulator, valyuta konverteri va shunga o‘xshash boshqa dasturlar miyani bo‘shashtiradi hamda ortiqcha zo‘riqtirmaydi.

Kam harakatli turmush tarzi
O‘tirib ishlash nafaqat qomat va salomatlikka, balki miya faoliyatiga ham ta’sir qilmay qolmaydi. Kam harakatlilik qon aylanishining sekinlashishiga bu esa o‘z navbatida miyaning kislorod bilan ta’minlanmasligiga hissa qo‘shadi. Oqibatda uning samaradorligi kamayadi. Shu sabab ham kun davomida kompyuter qarshisida o‘tiravermasdan turib tanaffus qilib turish, sayr qilish, shuningdek, jismoniy faollikning hayotimizdagi roli muhimligini unutmaslik kerak.

Ma’lumotlarning bisyorligi
Odam ko‘p va xo‘p ma’lumotga ega bo‘lishga uringanida bir mavzuga e’tibor qarata olmaydi. Faktlarning xilma-xilligi bir narsaga diqqat qila olmaslikka sabab bo‘ladi. Murakkab narsalar o‘ylash va fikrlash talab qilgani uchun esa kishi oson yo‘l qidirishga o‘rganib qoladi.

To‘g‘ri kun tartibining bo‘lmasligi
Ko‘pchilik aksariyat hollarda ish, o‘qish va boshqa turli sabablarga ko‘ra uyqudan voz kechadi. Ammo butun organizmning to‘g‘ri faoliyatda bo‘lishi uchun uyquning sifatli bo‘lishi muhim sanaladi. U nafaqat kuch va energiyani tiklashga yordam beradi, balki kun davomida zo‘riqqan miyani dam olishiga yordam beradi. Uyqudan keyin odamning xotirasi tiklanib, ma’lumotlar yaxshi qabul qilinadi va saqlab qolinadi. Aynan shu sabab ham rejim to‘g‘ri bo‘lishiga e’tibor qaratish hamda uyquning ahamiyati haqida unutmaslik kerak. Shu sabab ham bir vaqtda yotib bir vaqtda turish, uyqudan avval telefondan foydalanmaslik kerak. “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring