5 sentyabr kuni oltin narxi tarixda ilk bor 1 unsiya uchun 3 570 dollar chegarasidan o‘tib ketdi. Bu katta yondashuv bo‘lib, qimmatbaho metall yil boshidan buyon taxminan 30 foizga oshgani qayd etilmoqda, deb xabar berdi reuters.com.
Nima uchun oltin bu qadar yuqoriga oshib bormoqda? Asosiy omillar bir nuqtada to‘planib, bozorda talabni kuchaytirmoqda. Quyida o‘sha sabablarni kengroq yoritamiz.
Birinchi sabab — AQSH Markaziy bankining foiz stavkasini pasaytirishi mumkin degan kutish. Qiziqish shundanki, stavkalar pastlasa, odamlar pulni depozitda ushlab turish o‘rniga oltinga o‘tishni ma’qul ko‘radi. Shu tariqa, tejamkorlar va institutsional sarmoyadorlar ham aktivni muhofaza vositasi sifatida tanlay boshlaydi.
Ikkinchi sabab — dollarning zaiflashishi. Chunki oltin dollarda baholanadi, shu bois “yashilbaks” quvvati pastlaganda, boshqa valyutalarda hisob-kitob qiladigan xaridorlar uchun oltin nisbatan arzonroq ko‘rinadi. Bu esa xalqaro bozorda qo‘shimcha talab hosil qiladi.
Uchinchi sabab — jahonda xavflar ko‘payishi. Harbiy nizolar, savdo tartibsizliklari, siyosiy taranglik kuchayganda, investorlar xatardan qochib, “panoh” aktivlarini izlaydi. Oltin ana shunday ishonchli boylik sifatida qabul qilinib, zaxira vositasi rolida yanada dolzarb bo‘ladi.
To‘rtinchi sabab — markaziy banklarning xaridlari. Ko‘plab davlatlar zaxirasida diversifikatsiya amaliyotini kuchaytirib, dollar ulushini qisqartirib, oltin ulushini ko‘paytirmoqda. Bunday strategik talab esa bozordagi bahoni qo‘llab-quvvatlaydi.
Xulosa qilib aytganda, shu omillar bir vaqtning o‘zida namoyon bo‘lgani uchun narx rekord cho‘qqiga yetdi. Agar foiz stavkalari pastlasa, geosiyosiy xavflar saqlanib qolsa va markaziy banklar xaridni davom ettirsa, oltin yana qimmatlashishi ehtimoldan xoli emas. Aksi bo‘lsa — inflyatsiya pasayib, dollar mustahkamlansa — baholar bosqichma-bosqich orqaga chekinishi mumkin.
Eslatish joiz: Reuters yozganiday, 2 sentyabr kuni oltin tarixi mobaynida birinchi marta 3 500 dollar ustidan savdo qildi — taxminan 3 529 atrofida kelishuvlar qayd etilgan, shundan so‘ng 3 578,50 nuqtasigacha chiqqani kuzatildi. 5 sentyabr kuni esa, tradingeconomics.com ma’lumotlariga ko‘ra, narx 3 551,46 dollar atrofida shakllanib, yilning eng yuqori cho‘qqilaridan biri sifatida qayd etildi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
