Toshkent shahrida hayratlanarli va tarixiy ahamiyatga ega hodisa yuz berdi: miloddan avvalgi II-I asrlardan tortib XX asrgacha bo‘lgan davrga oid 400 million so‘mlik qadimiy tangalarni chet elga olib chiqishga urinish aniqlandi. Bu haqida 29 avgust kuni O‘zbekiston Bojxona qo‘mitasi matbuot kotibi Husan Tangriyev ma’lum qildi.
Ma’lum bo‘lishicha, ushbu holat Toshkent shahar bojxona boshqarmasining “Keles” temir yo‘l chegara postida sodir bo‘lgan. Joyida olib borilgan tekshiruvda O‘zbekiston hududidan yashirin ravishda tarixiy boyliklarni olib chiqishga urinib ko‘rgan shaxs fosh qilingan. Xususan, “Toshkent-Novosibirsk” yo‘nalishidagi poyezdida ushbu shaxsning qo‘l yuki va sumkalari tekshirilganda, bojxona xodimlariga oldin ma’lum qilinmagan 325 dona qadimiy tanga, zargarlik buyumlari, turli artefaktlar, girya va kamon o‘qlari topilgan.
Bojxona xodimlari xabar qilishicha, ushbu kolleksiyadagi 210 dona tanga o‘zbek davlatchiligi tarixi davomida vujudga kelgan qariyb barcha davlatlarga taalluqli va o‘ziga xos kolleksiya sifatida e’tirof etilishi mumkin. Bu esa ushbu topilmalarning tarixiy ahamiyati va boyligini yanada oshiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligi Badiiy ekspertiza boshqarmasining san’atshunoslik ekspertizasi xulosasiga ko‘ra, topilgan qadimiy buyumlar miloddan avvalgi II-I asrlardan tortib XX asrgacha bo‘lgan davrni qamrab oladi. Shu bois, ularning barchasi nafaqat tarixiy, balki madaniy qiymatga ham ega deb topilgan va umumiy taxminiy bahosi qariyb 400 million so‘mga teng deb baholangan.
Ta’kidlanishicha, olib qo‘yilgan 325 dona tarixiy va qadimiy ashyo hozirda O‘zbekiston Islom sivilizatsiyasi markazi muzeyi fondida vaqtincha saqlovga topshirilgan. Mazkur holat, mamlakatda madaniy boyliklarning xavfsizligi va ularning xorijga noqonuniy olib chiqilishining oldini olish bo‘yicha olib borilayotgan chora-tadbirlarni yana bir bor ko‘rsatdi.
O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq, 50 yildan ortiq bo‘lgan madaniy boyliklarni olib chiqish taqiqlangan. “Madaniy boyliklarning olib chiqilishi va olib kirilishi to‘g‘risida”gi qonuniga ko‘ra, Bojxona qo‘mitasi bu sohada davlat vakolatiga ega va xorijga noqonuniy olib chiqishga urinish holatlarini aniqlab, ularni to‘sish vazifasini amalga oshiradi.
Ushbu holat nafaqat tarixiy tangalarning ahamiyatini, balki milliy madaniy merosni himoya qilishning qanchalik muhim ekanini yana bir bor isbotladi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
