O‘zbekistonda ilk bor ishchilarning ish tashlash huquqi qonun yo‘li bilan kafolatlanmoqda. 9 sentyabr kuni Oliy Majlis Qonunchilik palatasida muhokama qilingan Senat taklifiga ko‘ra, mehnat sohasidagi milliy qonunchilik xalqaro standartlarga yaqinlashtiriladi, deb xabar berdi kursiv.media.
Qonun loyihasi asosiy maqsadi – Xalqaro mehnat tashkilotining “Birlashmalar erkinligi va birlashish huquqini himoya qilish to‘g‘risida”gi 87-sonli hamda “Jamoa muzokaralarini olib borish va birlashish huquqi to‘g‘risida”gi 98-sonli konvensiyalari talablariga to‘liq moslashish. Shu bilan birga, bu qadam Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro paktda belgilangan me’yorlarni ham amaliyotga tatbiq etadi.
Ish tashlash huquqi nima uchun muhim?
Ish tashlash huquqi – bu alohida shaxsga emas, balki jamoaga beriladigan huquq hisoblanadi. Uning mohiyati shundaki, agar tashkilot yoki korxonada ish beruvchi bilan xodimlar o‘rtasida kelishmovchilik yuzaga kelsa, xodimlar o‘z talablarini ifoda etish uchun ish jarayonini vaqtincha to‘xtatishi mumkin.
Bu huquq demokratik boshqaruv, tenglik va ijtimoiy adolat prinsiplarini amalda mustahkamlashga xizmat qiladi. Mehnat nizolarini hal etishning eng ta’sirli vositalaridan biri sifatida ish tashlash jahon amaliyotida allaqachon keng qo‘llanilmoqda.
Qonun loyihasining asosiy yo‘nalishlari
Loyiha 9 ta moddadan iborat bo‘lib, u orqali 2 ta qonun va 4 ta kodeksga o‘zgartirishlar kiritiladi. E’tiborli jihati – Mehnat kodeksida ish tashlashning aniq ta’rifi ilk bor kiritilmoqda.
Shuningdek, loyihada quyidagilar nazarda tutilgan:
ish tashlashni boshlash tartib-taomillari;
xodimlarga ish tashlash paytida beriladigan kafolatlar;
ish tashlashni kechiktirish, vaqtincha to‘xtatish va qayta tiklash mexanizmlari;
ish tashlashga oid cheklovlarni aniq belgilash.
Bu orqali milliy qonunchilikdagi bo‘shliqlar yopilib, ishchilarning huquqlari xalqaro andozalarga to‘liq mos kelishi ta’minlanadi.
Konstitutsiya va qonunchilik tashabbusi
Yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning 98-moddasiga muvofiq, yuz mingdan ortiq saylov huquqiga ega bo‘lgan fuqarolar, Senat, ombudsman va Markaziy saylov komissiyasi qonunchilik tashabbusi huquqiga ega. Bu normalar asosida avval ombudsman, keyin esa Senat tomonidan qonunchilik takliflari kiritildi.
Bu jarayon mamlakatda demokratik islohotlar amalda qay darajada ishlayapganini ko‘rsatadi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
