Филиппин собиқ президенти Родриго Дутерте ҳибсга олинди

Филиппиннинг собиқ президенти Родриго Дутерте Манила халқаро аэропортида полиция томонидан Халқаро жиноий суд (ХЖС) буйруғи асосида ҳибсга олинди. Бу ҳақда AFP агентлиги мамлакат президент девони баёнотига таяниб хабар берди.

Дутерте нега ҳибсга олинди?

Халқаро жиноий суд Дутертени президентлик даврида олиб борган гиёҳванд моддалар савдосига қарши операциялар билан боғлиқ эҳтимолий жиноятлар юзасидан тергов остига олган.

Филиппиндаги ҳуқуқ ҳимоячилари маълумотларига кўра, гиёҳванд моддаларга қарши кураш баҳонасида минглаб одамлар, жумладан, гиёҳвандликка ҳеч қандай алоқаси бўлмаган фуқаролар ҳам судсиз қатл қилинган.

Дутерте бир неча бор гиёҳванд моддалар сотувчиларини жисмоний жазолашга чақирган ва шахсан уч кишини ўлдирганини тан олган. Унинг бошқарув даврида мамлакатда хавфли маъмурий қатллар тўлқини бошланган ва бу халқаро ҳамжамият томонидан қаттиқ танқид қилинган.

Ҳибсга олиш жараёни

Манбаларга кўра, Манила халқаро аэропортида интерпол ХЖС буйруғининг расмий нусхасини олган ва шу асосда собиқ президентни ҳибсга олган.

Дутерте қисқа муддатли ташрифдан сўнг Ҳонгконгдан қайтиб келган, у Cathay Pacific авиакомпанияси самолётида Манилага етиб келган пайтида қўлга олинган.

Филиппин ҳукумати ва адвокатлар муносабати

Собиқ президентнинг адвокатлари Дутертенинг ҳибсга олинишини ноқонуний деб баҳолади ва бу ҳолатга қарши чиқишмоқда. Reuters агентлиги хабар беришича, Филиппин полицияси Дутертенинг қайтишига олдиндан тайёргарлик кўрган ва аэропортларда кучли хавфсизлик чоралари кўрилган.

Филиппин ва Халқаро жиноий суд ўртасидаги муносабатлар

Дутерте президентлик даврида Филиппинни 2019 йилда Халқаро жиноий суддан чиқариб юборган. Бироқ суд ушбу қароргача содир этилган жиноятлар юзасидан юрисдикцияга эгалигини маълум қилган.

Расмий тергов 2021 йилда бошланган, бироқ Филиппин ҳукумати гиёҳванд моддаларга қарши амалиётлар юзасидан ички тергов ўтказишини айтганидан сўнг ХЖС ишни вақтинча тўхтатган.

Аммо 2023 йил июлда беш нафар судядан иборат ХЖС ҳайъати Филиппин расмийларининг эътирозларини рад этди ва иш қайта тикланди.

Дутертени нима кутиб турибди?

Ҳозирча Дутертенинг тақдири номаълум. Суд жараёни қандай кечиши ва Филиппин ҳукумати Дутертени халқаро трибуналга топширарми-йўқми, бу борада ҳали расмий қарор чиқарилмаган.

Шу билан бирга, бу воқеа Филиппинда сиёсий ва ҳуқуқий жиҳатдан жиддий ўзгаришлар келтириб чиқариши мумкин.

Дутертенинг халқаро суд олдида жавобгарликка тортилиши Филиппин ва халқаро ҳуқуқ тизими учун тарихий воқеа бўлиши мумкин. Унга қарши ишнинг қандай якун топиши эса бутун дунёда катта қизиқиш билан кузатилмоқда. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг