Ҳаётда ҳар бир инсон кутилмаган синовлар, ҳосил бўлмаган орзулар ёки нотўғри қабул қилинган қарорлар оқибатида муваффақиятсизлик сўзи билан юзма-юз келади. Баъзида ҳатто энг ўзини қаттиқ ишонганлар ҳам қўлидан иш келмайдиган, қийналадиган, заиф тўлқинга тушиб қолган бир паллага дуч келишади. Бироқ ҳақиқат шундан иборатки, муваффақиятсизлик бу — йўлнинг тугаши эмас, балки янги босқичга қадам ташлаш имкони. Шу сабаб, муваффақиятсизликни “ёқилғи” сифатида қабул қилиш ва уни кучлироқ, доно инсонга айланиш учун фойдаланиш — ҳаёт йўлидаги энг ақлли танлов ҳисобланади.
Бошқа фаолиятга эътибор қаратиш: салбийликдан халос бўлишнинг биринчи қадами
Муваффақиятсизлик юз берган пайтда, салбий ҳис-туйғулар остида ғарқ бўлиш ва ўзига ишончни йўқотиш оддий ҳолат. Аммо бу ерда энг муҳим масала — бу ғамга тўлиб қолмаслик, онг ва қалбни тоза фаолиятга йўналтириш. Мутахассислар маслаҳатига кўра, муваффақиятсизликдан сўнг дарҳол бирор фойдали, руҳий ва жисмоний фаолиятга ўтиш керак: идишларни ювиш, хонани тозалаш, қисқа югуриш, электрон почтани саралаш, кераксиз файллар ва хатларни ўчириш. Бундай юмушлар нафақат диққатни салбийликдан узиб, ўзига бўлган ишончни қайтаришга ёрдам беради, балки фикрларни бошқача йўналтириб, янги ғоялар учун жой очади. Шунингдек, физик фаолият қонингизда серотонин ва эндорфин миқдорини ошириб, кайфиятни кўтаради.
Ўтган ғалабалар ва кичик ютуқларни эсланг: руҳий қувватингизни тикланг
Инсон табиатан муваффақиятсизликка катта аҳамият беради ва одатда бир марта юз берган омадсизликни катта фалокат сифатида қабул қилади. Лекин ўйлаб кўринг: сизни ҳаётингизда фахрлантирган кичик ва катта ғалабалар рўйхатини ёзиб чиқинг. Бу бир қарашда оддий кўринади, аммо руҳий жиҳатдан катта куч беради. Кўплаб мутахассислар маслаҳат беради: ўзингиз енгиб ўтган барча қийинчиликлар, амалга оширган лойиҳалар, ҳатто энг кичик, бир қарашда арзимасдек туюладиган ютуқларингизни қоғозга туширинг. Уларни овоз чиқариб ўқинг, ундан илҳомланинг ва ҳаётингизда қийин палла келганда ушбу рўйхатга қайта-қайта мурожаат қилинг. Бу сизда янги руҳ ва мотивация уйғотади, ўзига бўлган ишончни яна тиклайди.
Ўзингизни кечиринг ва барча хатоларни ҳаётнинг ажралмас қисми сифатида қабул қилинг
Баъзи одамлар, айниқса перфекционистлар, муваффақиятсизликни ва хатоларни кечира олмайдилар. Аммо ҳаётнинг ажралмас қисми бўлган бу ҳодисаларни тўғри қабул қилиш, инсоннинг психологик барқарорлигини оширади. Трейси Хатчинсон айтганидек, ўзингизни ва ҳаётдаги хатоларингизни ёки амалга ошмаган режаларингизни қабул қилиш сизга руҳий енгиллик олиб келади. Қийин пайтда ўзингизга меҳр ва ғамхўрлик кўрсатинг. Танқид остида қолаверманг. Буни қилиб, сизнинг энг ёмон кунларингиз ҳам қимматли тажрибага айланади.
Ўзингизни қийин вазиятларда синаб кўринг — экспозиция терапияси йўли билан
Психолог Женни Ванг экспозиция терапиясини тавсия қилади: ўзингизни қайта-қайта қийин ва ноқулай вазиятларга онгли равишда қўйинг. У теннис машғулотларини мисол қилади: аввалига тўпни ўтказиб юборасиз, мағлуб бўлиб кўринасиз. Аммо машқларни тўхтатмасангиз, бир кун келиб, зарба ҳам бера оласиз ва муваффақиятсизликнинг ўзи — янги маҳорат, сабр ва куч манбаи эканини англайсиз. Бу руҳий жиҳатдан одамни тобора пишита олади.
"Муваффақиятсизлик" сўзини луғатингиздан чиқариб ташланг: ҳаётни янги тафаккур билан қабул қилинг
Психологлар ҳар қандай салбий ҳодисани фақат нейтрал тажриба сифатида қабул қилишни маслаҳат беради. Режа бўйича кетмаган ишга, натижа бермаган ҳаракатларга муваффақиятсизлик деб эмас, балки янги сабоқ, фойдали тажриба ва келажакдаги ютуқлар учун "ўқув машғулоти" сифатида қаранг. Вақт ўтиб, сиз бу каби муносабат орқали ўзингизни барқарор, кучли ва оптимистик руҳда ҳис қила бошлайсиз.
Бундай фалсафа ҳаётга, янги иш ва ташаббусларга нисбатан қўрқмаслик, ўз ҳаракатларингизни кенгайтириш, жиддий хатолар ёки муваффақиятсиз кунлардан ҳам умид чиқаришга ўргатади. “Бу вазият менга нимани ўргатди?”, “Келгусида нимага эътибор қаратишим керак?”, “Янги режалар тузиб, қайси йўналишда ривожланишни истайман?” деган саволлар ҳаётда оптимизм ва назоратни тиклашга ёрдам беради.
Хулоса ўрнида: Муваффақиятсизлик бу — ёпиқ эшик эмас, балки янада кучлироқ ва ақллироқ бўлиш учун имконият
Ҳар қандай инсон ҳаётда бир неча марта қийналади, тўсиқларга дуч келади ва баъзи паллаларда йўқолганини, ичи бўшаганини ҳис қилади. Бироқ бу асло сизнинг йўлингизнинг тугаши эмас. Аксинча, бу янги саҳифа, янги ҳаракатлар, янги орзу ва мақсадлар учун старт нуқтасидир. Муваффақиятсизликдан кейин ҳам ўзингизга бўлган ишончни қайтариш мумкин, агар фақат куч топиб, ўзингиз билан шафқатли бўлишни, кичкина ютуқлардан мамнун бўлишни ва ҳаёт синовларини сабоқ сифатида қабул қилишни ўргансангиз.
Шу билан, ҳаётдаги муваффақиятсизликларни қўрқув эмас, имконият, йўлдаги қисқа тўхташ ва янги кўникмаларга эга бўлиш учун сабаб сифатида қабул қилинг. Шу пайтда ҳаёт ўзингизга яна бошқача кўрина бошлайди ва сиз энг қийин паллалардан кейин ҳам яна ўзингизга келиб, куч ва ишонч билан йўлга қайтасиз. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босинг Мавзуга оид янгиликлар
