Куз фасли — табиат инсониятга энг серфойда неъматларини улашадиган давр. Ана шундай қимматли неъматлардан бири — хурмо. Уни кўпинча “кузнинг олтин меваси” деб аташади ва бу бежиз эмас. Унинг ширали таъми, таркибидаги бой витаминлар ва соғлиқ учун беқиёс фойдаси туфайли хурмо инсон организми учун табиий “энергия ва ҳаёт манбаи” ҳисобланади.
Бу мақолада биз хурмонинг таркиби, унинг кунлик фойдаланиш меъёри, соғлиқ учун асосий фойдалари ҳамда кимлар уни эҳтиёткорлик билан истеъмол қилиши лозимлиги ҳақида сўз юритамиз.
Таркиби ва фойдали моддалар манбаи
Хурмо табиатнинг энг бой витамин омборларидан бири ҳисобланади. Унинг таркибида C ва А витаминлари, B гуруҳи витаминлари, темир, калий, магний, фосфор ва фойдали толалар мавжуд.
C витамини — иммунитетни мустаҳкамлайди, совуқ ва вирусларга қарши курашади.
A витамини — кўз саломатлигини қўллаб-қувватлайди, тери ва соч учун фойдали.
B гуруҳи витаминлари — асаб тизимини мустаҳкамлайди, энергия ишлаб чиқаришни рағбатлантиради.
Толалар (фибер) — ҳазм тизимини яхшилайди, ичакларнинг фаолиятини меъёрга солади.
Минераллар (калий, магний, темир, фосфор) — юрак, мушак ва қон айланиш тизимини соғлом сақлайди.
Ҳазм тизимини қўллаб-қувватлайди
Хурмо ҳазм тизими учун табиий ёрдамчи саналади. Унинг толаларга бой таркиби овқат ҳазмини енгиллаштиради, ичак перисталтикаси фаолиятини кучайтиради ва ич қотишнинг олдини олади. Шу билан бирга, хурмо ичакларда фойдали бактерияларни кўпайтириб, организмнинг ички муҳитини соғломлаштиради.
Кундалик ҳаётда хурмони мунтазам равишда ейиш орқали метеоризм, оғир ҳазм ёки ич қотиш каби ноқулайликларни камайтириш мумкин.
Юрак ва қон томирлар учун фойдали
Хурмо юрак фаолиятини мустаҳкамловчи ва холестерин даражасини камайтирувчи табиий маҳсулот ҳисобланади. Унинг антиоксидантлари артерияларда ёғли қатламларнинг шаклланишини чеклайди, қон айланишни яхшилайди ва юракни ортиқча юкдан ҳимоя қилади.
Калий ва темирнинг юқори миқдори юрак ритмини барқарорлаштиради, қон босимини меъёрда ушлайди. Шунингдек, магний мушакларнинг тўғри ишлашига ёрдам беради.
Иммунитетни мустаҳкамлайди ва вирусларга қарши курашади
Хурмо — иммунитетни табиий равишда кучайтирадиган қудратли манба. Унинг таркибидаги C витамини ва антиоксидантлар вирус ва бактерияларга қарши ҳимояни кучайтиради. Флавоноид ва полифеноллар ҳужайраларнинг қаришини секинлаштиради, эркин радикалларни нейтраллаштиради ва яллиғланиш жараёнларини камайтиради.
Шунинг учун мутахассислар айниқса куз ва қиш мавсумларида, организм сустлашганда, ҳар куни камида 2–3 дона хурмо ейишни тавсия қилади.
Қариш жараёнини секинлаштиради
Хурмо “ёрқин терининг сирри” деб ҳам аталади. Унинг антиоксидант моддалари — флавоноидлар, полифеноллар ва витамин C — терининг ёшлигини сақлайди, ҳужайраларни оксидланишдан муҳофаза қилади. Бу жараён теридаги ёриқлар, соч оқариши ёки тирноқ заифлашишининг олдини олади.
Хурмони мунтазам истеъмол қилиш организмни яллиғланишдан тозалайди, метаболизмни тезлаштиради ва ташқи кўринишни яхшилайди.
Қайси пайтда хурмо ейиш фойдали?
Тонгда — оч қоринга 1–2 дона хурмо ҳазм тизимини фаоллаштиради ва кун учун энергия беради.
Тушдан кейин — тез энергия манбаи сифатида чарчоқни камайтиради.
Спортдан олдин ёки кейин — мушаклар учун табиий энергия ва тикланиш манбаи.
Кечқурун — 1 донадан ортиқ ейиш тавсия этилмайди, чунки шакар миқдори юқори.
Кунига 3–5 дона хурмо етишли. Ортиқча миқдорда ейиш вазн ошиши ва қон шакарининг кўтарилишига сабаб бўлиши мумкин.
Қайси ҳолларда хурмодан эҳтиёт бўлиш керак?
Хурмо ширали ва фойдали бўлса-да, барча учун бирдек тўғри келмаслиги мумкин.
Қандли диабет ёки семизликка мойил одамлар уни меъёрда истеъмол қилишлари керак.
Ич қотиш ёки ошқозон кислотаси юқори бўлганлар хурмони кам миқдорда ейишлари лозим.
Болаларга хурмо миқдорини ёшига мос равишда бериш тавсия этилади.
Хулоса
Хурмо — нафақат ширин неъмат, балки инсон саломатлиги учун табиий шифо манбаи. У иммунитетни мустаҳкамлайди, юрак ва қон томирлар фаолиятини қўллаб-қувватлайди, қариш жараёнини секинлаштиради ва терига ёшлик беради.
Шунинг учун бу “кузнинг олтин меваси”ни ҳар куни меъёрда истеъмол қилиш — соғлом ҳаёт сари қўйилган кичик, аммо муҳим қадамдир.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
