АҚШнинг янги божлари Ўзбекистон иқтисодиётига қандай таъсир қилади?

АҚШ президенти Доналд Трамп бутун дунё мамлакатлари учун янги бож тарифларини жорий этишини эълон қилди. Ушбу чора-тадбирларга кўра, Ўзбекистон учун 10 фоизлик бож белгилаш режалаштирилган. Янги тарифларнинг мамлакатимиз иқтисодиётига қандай таъсир қилиши ҳақида иқтисодчи Миркомил Холбоев таҳлил ўтказди.

Ўзбекистон ва АҚШ ўртасидаги савдо алоқалари

2024 йилда Ўзбекистоннинг АҚШ билан ташқи савдо айланмаси 882 млн долларни ташкил қилди, бу 2023 йилга нисбатан 15,2 фоизга кўп. Шунингдек, АҚШга экспорт ҳажми 314,7 млн доллар, импорт эса 564,3 млн долларга етди. Аммо бу рақамлардан келиб чиқиб, Америка Ўзбекистоннинг асосий савдо ҳамкори эмаслигини кўриш мумкин. АҚШга экспорт ҳажми мамлакатимизнинг умумий экспортининг атиги 1,2 фоизини ташкил этади.

Янги тарифларнинг Ўзбекистон экспортига таъсири

Холбоев таҳлилига кўра, АҚШга экспорт қилинувчи маҳсулотларнинг 86 фоизи хизматлар экспортидан иборат. Бу эса янги тарифларга тушмайди. Яъни фақат қолган 14 фоиз товарлар экспортингина янги тарифлардан таъсирланади.

Мамлакатимиз АҚШга қуйидаги товарларни экспорт қилади:

• Очиқланмаган товарлар (9999) – 7,9 млн доллар.
  
• Қимматбаҳо металлар (7112) – 6,6 млн доллар.
  
• Алюминий – 6,6 млн доллар.
  

Ушбу товарларга қўшимча 10 фоизлик бож жорий этилгани билан, бу умумий экспорт ҳажмига катта таъсир кўрсатмайди.

Тарифларнинг умумий иқтисодий оқибатлари

Тўғридан-тўғри таъсир катта бўлмаса-да, АҚШнинг янги тариф сиёсати бутун дунёда иқтисодий ўсишни секинлаштириши мумкин. Бу эса Ўзбекистоннинг асосий савдо ҳамкорлари – Хитой, Туркия, Қирғизистон ва Тожикистон каби давлатлар иқтисодиётига ҳам салбий таъсир ўтказади. Савдо ўсиши секинлашган тақдирда, ушбу мамлакатларга қиладиган экспортибиз ҳам пасайиши мумкин.

Бироқ, айрим ижобий жиҳатлар ҳам мавжуд:

• Олтин нархи ошиши кутилмоқда – Бу Ўзбекистоннинг асосий экспорт товарларидан бири бўлиб, ташқи савдо балансига ижобий таъсир қилиши мумкин.
  
• Импорт арзонроқ бўлиши мумкин – АҚШнинг божлари глобал бозорда айрим товарлар нархини пасайтириши эҳтимоли бор. Бу эса Ўзбекистонга келадиган импорт маҳсулотларини арзонлаштириши мумкин.
  

Шу билан бирга, бундай ҳолат ички ишлаб чиқарувчилар учун янги рақобат муҳитини юзага келтириши ва уларнинг бозордаги мавқеига таъсир қилиши мумкин.

Янги тарифларнинг Ўзбекистонга тўғридан-тўғри таъсири жуда кам, чунки АҚШ билан савдо айланмаси у қадар катта эмас. Шунингдек, хизматлар экспорти бождан озод бўлгани сабабли, экспортимизга катта зарба бўлиши кутилмаяпти.

Бироқ, АҚШнинг божларни жорий этиши дунё иқтисодиётига таъсир кўрсатади ва бу Ўзбекистоннинг асосий савдо ҳамкорлари орқали иқтисодиётимизга билвосита таъсир қилиши мумкин. Шу сабабли, ташқи бозорлардаги ўзгаришларга тайёр туриш ва иқтисодий диверсификацияни кучайтириш муҳим аҳамият касб этади. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг