Доллар пасайди, евро тушди — валюта бозоридаги кейинги қадам нима бўлади?

Доллар яна пасайди, евро тушди, рубль кўтарилди — валюта курсларида қандай сигналлар бор?

Ўзбекистон Марказий банки 18 апрель куни учун хорижий валюталарнинг сўмга нисбатан янги расмий курсларини эълон қилди. Янги курслар бўйича:

1 доллар — 12 964,43 сўм (▼ 30,16 сўм)
1 евро — 14 744,45 сўм (▼ 17,40 сўм)
1 рубль — 158,28 сўм (▲ 0,60 сўм)

Бу ўзгаришлар фонида доллар иккинчи кундан сўнг пасайди. Евро ҳам тушди, рубль эса бироз тикланди.

Валюта бозоридаги тўлқинлар нимадан дарак беради?

Охирги кунлардаги ўсиш-пасайишлар иқтисодчилар ва жамоатчиликда савол уйғотмоқда: валюта курси сунъий равишда ушлаб турилаяптими?

Айрим иқтисодий таҳлилчиларнинг таъкидлашича, агар валюта курси тўлиқ эркинлаштирилса, 1 доллар 18–20 минг сўмгача етиб бориши мумкин. Бу, уларнинг фикрича, бозордаги ҳақиқий талаб ва таклиф нисбатига яқинроқ курс бўлади.

Аммо Марказий банк бу иддаоларни рад этмоқда. Регулятор таъкидича, курс шаклланиши бозор механизмлари орқали амалга оширилади, валюта интервенциялари эса кескин тебранишларни юмшатиш учун амалга оширилади.

Курс 2025 йил охиригача қандай бўлиши мумкин?

Ҳозирча аниқ сценарий йўқ, бироқ таҳлилчилар 3 та эҳтимолий сценарийни тилга олишмоқда:

1. Стабиллашган сценарий: Марказий банк бозорни бошқаришда давом этса, 2025 йил охиригача курс 13 200 – 13 500 сўм атрофида туриши мумкин.

2. Иқтисодий босим сценарийси: Нархлар ошиб, инфляция кучайса, курс 14 000–15 000 сўм атрофига етиши эҳтимолдан холи эмас.

3. Эркин бозор сценарийси: Агар курс тўлиқ эркинлаштирилса ва валютага талаб юқори бўлса, 1 доллар 17 000–20 000 сўмгача кўтарилиши мумкин.

Нима қилиш керак? Яқин келажакдаги хавфлар ва имкониятлар

Бизнес ва экспортёрлар учун — валютада даромад олувчилар курс кўтарилса фойдада бўлади, аммо импорт харажатлари ошиб боради.
Аҳоли учун — инфляция хавфи сақланади, айниқса импорт маҳсулотларга боғлиқ соҳа ва бозорларда.
Банк ва молия тизими учун — қурбни барқарор ушлаш асосий муаммога айланади.