Йўл чизиқлари тез йўқолмоқда – ҳаётимиз хавфда

Йўл хавфсизлиги қай тарзда белгиланади? Чизиқлар – фақатги расмийлик эмас, балки ҳаёт масаласидир!
Ўзбекистонда йўл инфратузилмасини такомиллаштириш борасида турли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Бироқ бу жараёнда диққатдан четда қолиб кетган, лекин ҳаётий аҳамиятга эга бўлган муҳим жиҳат бор — йўл чизиқлари ва белгилари сифати. Эътибор берганмисиз: йўл чизиқлари кўп ҳолларда фақат бир-икки ҳафтада сўниб, деярли йўқ бўлиб кетади. Бу нафақат ноқулайлик, балки одам ҳаёти учун жуда жиддий хавф ҳисобланади.

Чизиқ ва белгилар – бу шунчаки “расм” ёки “расмий топшириқ” эмас. Улар транспорт қатновининг аниқлигини таъминлайдиган, ҳайдовчилар ва пиёдаларга йўлдаги ҳаракатни тўғри ташкил этишда асосий йўриқнома вазифасини ўтайди. Кечки пайт, ёмғирли кунларда ёки туманли об-ҳавода бу чизиқларнинг аниқ ва кўриниб туриши ҳаёт ва мамот масаласига айланади.

Ўзбекистонда йўл чизиқларининг қисқа умри – нега бундай?
Дунё стандартларига кўра, сифатли йўл чизиқлари камида 6 ойдан 2 йилгача хизмат қилиши керак. Аммо биздаги айрим ҳолатларда улар ҳатто 1 ойга ҳам етиб бормайди. Нега? Сабаб оддий: сифати паст ва арзон материаллардан фойдаланилади. Бу эса нафақат молиявий йўқотишларга, балки жамоат хавфсизлигига ҳам жиддий таҳдид туғдиради.

Сифатли чизиқлар учун керак бўладиган асосий талаблар қуйидагича:
1. Тунда ва ёмғирда яхши кўриниши;
2. Ҳарорат ўзгаришига чидамли бўлиши;
3. Узоқ муддат сақланиши (тўкилиб кетмаслиги);
4. Қувватли ёруғлик қайтариш қобилиятига эга бўлиши;
5. Экологик тоза ва хавфсиз моддалардан тайёрланган бўлиши.

Агар бу талаблар бажарилмаса, натижаси кўп ҳолларда кўз олдимизда: йўқолиб кетадиган чизиқлар, занглаб кетадиган белгилари ва хавф туғдирувчи йўллар.

Махсус лабораториялар текширувлари нимани кўрсатади?
1. Ёруғлик қайтариш: 420
2. Оқлик даражаси: 265

Миллий стандартга кўра бу кўрсаткичлар мос равишда 562 ва 300 бўлиши керак. Яъни, айрим чизиқлар белгиланган талабларга яқин бўлса-да, баъзилари етарли даражада эмас. Бу эса бир-бирини рад этувчи вазиятлар юзага келаётганини кўрсатади: истеъмолчи сифати талаб қилади, лекин ижрочилар арзон материал танлайди.

Сифатли йўл чизиқлари қандай бўлиши керак?
Маҳсулотни ишлаб чиқарувчилар таъкидлашича, замонавий чизиқлар махсус технологиялар асосида тайёрланади. Бу жараён уч босқичдан иборат:
1. Сифатли хомашё танлаш;
2. Белгиланган таркибда тайёрлаш ва қадоқлаш;
3. Ҳароратга мос ҳолда қуриш вақтини оптималлаштириш.

Масалан, “Автобелги Роад Маркинг” корхонаси ишлаб чиқараётган бўёқлар иссиқ об-ҳавода 10-15 дақиқа, совуқда эса 20 дақиқада қурийди. Бундай тез қуриш хусусияти ҳаракат қатновини тўхтатмасдан амалга ошириш имконини беради.

Йўл белгилари ҳам етарлича мустаҳкам эмас
Фақатгина чизиқлар эмас, балки йўл белгилари ҳам қисқа муддатда занглаб кетиши кузатилмоқда. Ҳолбуки, улар:
1. Рангини ва шаклини йўқотмаслиги;
2. Юқори ёруғлик қайтариш қобилиятига эга бўлиши;
3. Жаҳон стандартларига мос келиши шарт.
Бироқ амалда аксарият белгилар арзон металлардан, паст сифатли бўёқлардан тайёрланиб, 2-3 ой ичида ташқи таъсирлардан зарар кўра бошлайди.

Хомашё ва технология — асосий муаммо
Тажрибали мутахассислар таъкидлашича, белгилар ва чизиқларда хомашё сифати энг муҳим омиллардан биридир. Агарда паст сифатли ёки нотўғри аралаштирилган материаллардан фойдаланилса:
1. Чизиқ тез тўкилади;
2. Белги ранги ўчади;
3. Ёруғлик қайтариш хусусияти йўқолади;
4. Ҳаракат хавфсизлиги таҳдид остида қолади.
Шу сабабли бу соҳада сифат — шахсий танлов эмас, балки давлат ва жамоат хавфсизлиги талаби сифатида баҳоланиши лозим.

Хулоса: ҳар бир чизиқ — ҳаётга масъуллик рамзи
Йўл чизиқлари ва белгилари нафақат шаҳар кўриниши, балки одамлар ҳаёти учун ҳақиқий муҳофаза воситаси ҳисобланади. Улар вақтинчалик эмас, балки узоқни кўзлаб, пухта лойиҳа ва технологик назорат асосида тайёрланиши зарур.

Ҳар бир чизиқ — бу ҳайдовчига ишонч ва йўлни кўрсатувчи йўриқнома. Ҳар бир белги — пиёда ёки ҳайдовчини хавфдан огоҳлантирувчи муҳим восита. Демак, бу соҳадаги ҳар бир қарор, ҳар бир бўёқ танлови — инсон ҳаёти учун жавобгарликдир. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!