Олимлар огоҳлантирмоқда: қон томирларингизда пластик бўлиши мумкин!

Илгари фақат денгиз ва океанлардаги муаммо сифатида кўрилган пластик ифлосланиши энди бевосита инсон танасига ҳам етиб келди. Илмий тадқиқотлар шунчаки хавотир уйғотмайди — улар микропластиканинг сизнинг қон томирларингизда жойлашган бўлиши мумкинлигини кўрсатмоқда.

Пластик ва инсульт ўртасида қандай боғлиқлик бор?

Нью-Мексико университети олимлари томонидан ўтказилган тадқиқотда инсультни бошдан кечирган беморларнинг уйқу артериясида микро ва нанопластика зарралари 51 баравар кўп экани аниқланди. Бу дегани, қон томирларида пластик бўлиши инсульт ва бошқа юрак-қон томир хасталиклари учун муҳим хавф омили бўлиши мумкин. Ҳатто атеросклероз аломатлари бўлмаган одамларда ҳам бу кўрсаткич 16 баравар юқори экани қайд этилган.

Янги тадқиқотлар шундан далолат бермоқдаки, артерияларида микропластика аниқланган инсонлар уч йиллик кузатув мобайнида инсульт, юрак хуружи ёки ҳатто вафот этиш хавфига икки марта кўпроқ дуч келганлар.

Пластик қандай таъсир қилади?

Артерияларда пластик зарралар мавжуд бўлганда, иммун ҳужайраларнинг фаоллиги бузилади, яллиғланишга қарши ҳимоя тизими сусаяди. Бу организмнинг умумий соғломлигига, хусусан, юрак-қон томир тизимига жиддий таъсир ўтказади.

Пластик фақат қон томирларидангина жой олмаяпти

АЖМС (Америка Журналистика Медицина Сожияти) томонидан чоп этилган ҳисоботга кўра, микропластика нафақат қон томирларида, балки ўпка, мия, йўлдош, юрак ва ҳатто она сутида ҳам аниқланган. У организмга нафас, овқат ва ҳатто ичимлик суви орқали кириши мумкин.

Муаммо жуда жиддий. Нима қилиш керак?

Олимлар ҳозирча пластикнинг бевосита касаллик сабаби эканини тасдиқлай олмаган бўлсалар-да, у билан кучли боғлиқликни тасдиқлашган. Шу боис, ўз соғлиғингизни муҳофаза қилиш учун қуйидагиларга амал қилиш тавсия этилади:

Пластик идишлардан эҳтиёт бўлинг – айниқса уларни иссиқ ҳолатда (чай, шўрва ёки микротўлқинли печда иситилганда) ишлатманг.
Антиоксидантларга бой озуқа истеъмол қилинг – черника, қора шоколад, кўк чой, помидор ва зираворлар яллиғланишни камайтиради ва томирларни муҳофаза қилади.
Фаол ҳаёт тарзига ўтинг – мунтазам жисмоний фаоллик, тўғри овқатланиш ва стрессни камайтириш юрак-қон томир касалликларининг умумий хавфини камайтиради.
Пластмасса истеъмолини чекланг – бир марталик пластик идишлар, упаковкалар ва бутилкалар ўрнига қайта ишланадиган, экологик тоза вариантлардан фойдаланинг.

Бу муаммо ҳали жуда кўп тадқиқотларни талаб қилади, бироқ шундан ҳам маълумки, организмда пластик борлиги жуда жиддий масала. Уни камайтириш – нафақат табиат, балки сизнинг соғлиғингиз учун ҳам муҳим қадамдир.