Xitoy butun shaharlarni o‘chirishga qodir grafit qurolini namoyish qildi (video)

Xitoy davlat televideniyesi — CCTV tomonidan taqdim etilgan so‘nggi animatsion video mamlakat harbiy salohiyatida yana bir bor jiddiy o‘sish ro‘y berayotganini ko‘rsatdi. Ushbu videolavhada keltirilishicha, Xitoy Mudofaa vazirligiga qarashli pudratchi — Xitoy aerokosmik fan va texnologiya korporatsiyasi tomonidan yangi turdagi yuqori aniqlikdagi qurol yaratilgan.

Kadrlarda yer usti qo‘ng‘iroq qurilmasidan uchirilayotgan raketa tasvirlangan bo‘lib, u ma’lum balandlikka ko‘tarilgandan so‘ng, 90 tadan ortiq silindrsimon jangovar elementlarga bo‘linib ketadi. Bu elementlar yerga yetib kelganda portlaydi va bir vaqtning o‘zida atmosferaga yupqa kimyoviy ishlov berilgan uglerod tolalari tarqaladi. Bu maxsus tolalar yuqori kuchlanishdagi elektr tarmoqlarida qisqa tutashuvni keltirib chiqarish orqali butun bir hududda keng ko‘lamli elektr o‘chishlariga sabab bo‘lishi mumkin.

South China Morning Post xabariga ko‘ra, ushbu quroldan foydalanilganda kamida 10 ming kvadrat metr maydonda elektr ta’minoti to‘liq izdan chiqishi mumkin. CCTV bu qurolni “mahalliy raketalarning sirli turi” sifatida ta’riflagan bo‘lsa-da, uning aniq nomi yoki texnik xususiyatlari oshkor etilmadi. Ammo ekspertlar ushbu qurol “grafit bomba” degan tushunchaga mos kelishi mumkinligini aytishmoqda.

Ma’lumki, dushmanning infratuzilmasini, xususan elektr tarmog‘ini falajlash — harbiy strategiyada ko‘pdan beri amal qilib kelayotgan uslubdir. Ikkinchi jahon urushi davrida Buyuk Britaniya Germaniyaga qarshi troslar bilan jihozlangan aerostatlardan foydalangan. Keyinchalik AQSH BLU-114/B deb nomlangan maxsus grafit snaryadni ishlab chiqdi, unda tok o‘tkazuvchi tolalardan iborat g‘altaklar joylashtirilgan bo‘lib, ulkan maydonda qisqa tutashuvlar va energetik falajlikka olib kelgan.

Tarixda ilk marta grafit qurollari 1991 yilda Iroqqa qarshi ishlatilgan. O‘sha paytda mamlakat umumiy elektr energiyasining taxminan 85 foizidan mahrum bo‘lgan. Keyinchalik bu turdagi qurollar 1999 yili Serbiyada va 2003 yilda Kobulda ham qo‘llangan.

Xitoyning bu harakati nafaqat harbiy sohadagi yangi qadam sifatida, balki geosiyosiy kuchlar o‘rtasidagi raqobatning yangi bosqichi sifatida ham baholanmoqda. Elektr tarmoqlarini nishonga olish — bu nafaqat hujum, balki ommaviy falajlanishga olib kelishi mumkin bo‘lgan urush vositasidir.

Mutaxassislarning fikricha, bunday qurollarning ishlatilishi nafaqat harbiy obyektlar, balki oddiy fuqarolarning hayotiga ham jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Elektrsiz qolgan shaharlar, ishlamay qolgan shifoxonalar, transport tizimining izdan chiqishi — bularning barchasi butun boshli hududni falaj holatga keltirishi aniq.

Bu orqali Xitoy dunyoga nafaqat iqtisodiy va texnologik yetakchilik da’vo qilishayotganini, balki zamonaviy urush vositalarini ham yaratish borasida jiddiy ish olib borayotganini yana bir bor ko‘rsatdi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!