So‘nggi kunlarda Quyosh yuzasida noodatiy hodisa — yirik tosh teshigining shakllanishi va tez sur’atlarda kattalashishi olimlarning diqqat markazida turibdi. Rossiya Fanlar akademiyasi Kosmik tadqiqotlar instituti (KTI)ning Quyosh astronomiyasi laboratoriyasi bergan ma’lumotlarga ko‘ra, mazkur teshik aynan Yer tomonga qaragan hududda paydo bo‘lib, so‘nggi 24 soat ichida o‘z maydoni va o‘lchamlarini keskin ravishda kengaytirgan. Tadqiqotchilar bu o‘sish sur’ati taxminan 50 foizni tashkil etganini qayd etishmoqda.
Mutahassislarning tushuntirishicha, bunday hodisa oddiy astronomik jarayonlardan biri bo‘lishi mumkin bo‘lsa-da, uning oqibatlari juda sezilarli bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Toҷ teshiklari, odatda, quyosh shamollari oqimining tezligi va zichligini oshiradi. KTI laboratoriyasi olimlari taxminiga ko‘ra, bir necha kundan so‘ng Yer atrofidagi quyosh shamoli tezligi oshib, geomagnit muhitda muayyan o‘zgarishlarni yuzaga keltirishi mumkin.
Hozirda teshik hududida nafaqat yuqori, balki quyi atmosfera qatlamlarida ham kuchli qorayishlar kuzatilmoqda. Bu esa Quyoshning ichki qatlamlaridan nurlanuvchi moddalarning chiqish darajasi ancha yuqori ekanini ko‘rsatadi. Odatda bunday holatlar juda kam uchraydi, shuning uchun olimlar uni diqqat bilan kuzatib borishmoqda.
Mutahassislarning prognoziga ko‘ra, 18-avgust, dushanba kunidan boshlab Yer yaqinida quyosh shamoli tezligi orta boshlaydi va 19–20-avgust kunlari bu ko‘rsatkich soniyasiga 800–900 kilometrgacha yetishi mumkin. Bu — odatdagi tezliklardan 2–2,5 barobar yuqori bo‘lib, g‘ayritabiiy darajada kuchli oqim hisoblanadi.
Shu bilan birga, hozircha geomagnit vaziyat barqaror bo‘lib qolmoqda. Olimlar, hattoki, yaqin dam olish kunlarida ham Yer magnit maydoni izchil saqlanishini aytishmoqda. Biroq ular kelgusi yetti-o‘n kun ichida quyosh shamolining kuchayishini geomagnit muhitga ta’sir etuvchi eng asosiy omil sifatida baholashmoqda.
Bu jarayon qanday oqibatlarga olib kelishi hozircha aniq emas, biroq bunday kuchli quyosh shamoli oqimlari ba’zan aloqa tizimlari, sun’iy yo‘ldoshlar faoliyati va hatto shimoliy yorug‘liklar intensivligiga ham ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi aytiladi. Shu bois, yaqin kunlarda ilmiy markazlar ushbu hodisani diqqat bilan kuzatishda davom etadi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
