8 mart tunida Rossiya Markaziy banki naqd valyuta muomalasiga misli ko‘rilmagan cheklovlarni joriy etdi. Aynan qanday o‘zgarishlar ro‘y bergani va ular nimani anglatishini tushuntirishga harakat qilamiz.
Rossiyada biroz oldinroq kiritilgan taqiq — xorijga valyuta mablag‘larini o‘tkazishga yangi taqiq qo‘shilmoqda: 2022 yil 9 sentabrga qadar bank hisobvaraqlari va omonatlarda saqlanayotgan valyutalardan faqat 10 ming AQSH dollar yechib olish mumkin.
Endi xorijiy valyutaning mamlakatda erkin muomalasi bas qilinadi: chunki banklarda rubl evaziga valyuta xarid qilish imkonsiz bo‘lsa, odamlar o‘zining valyuta jamg‘armalarini erkin tasarruf eta olishmadi.
Boz ustiga, har qanday xorijiy valyutada omonat kiritilgan bo‘lmasin, yechilayotganda bozor kursiga binoan 10 ming AQSH dollari beriladi. Undan ortig‘i Markaziy bank tomonidan o‘rnatiladigan maxsus kursda rus rublida qaytariladi.
Omonat yoki mablag‘ qaytariladigan kundagi bozor kursi bir kun avval savdolarda tashkil etilgan bitimlarda hisoblangan valyutalarning o‘rtacha olingan kursi haqidagi ma’lumotlarga ko‘ra aniqlanadi.
O‘sha 10 ming dollarni ham darhol yechib olish imkonsiz: mijoz avval operatsiyani buyurtma qilishi kerak va bankka valyuta keltirilgunga qadar kutishi darkor.
Yangi valyuta hisobraqamlari va omonatlari ochish ham mumkin. Lekin unga qo‘yilgan valyutadan 10 ming dollarlik limitini olish baribir muammo bo‘lishi mumkin.
Valyuta faqat bank bo‘limlari kassasida berilishi belgilangan. Onlayn bank xizmatlari ko‘rsatuvchi Tinkoff-bank bankomatlardan omonat yechib olish mumkinligini aytib o‘tgan.
Bankda limitdan ortiq naqd valyuta saqlaganlar uni faqat bir usulda tasarruf qilishlari mumkin bo‘ladi: rublga ayirboshlash. Avvalroq kiritilgan taqiqlarga ko‘ra, mamlakatdan bir turist 10 ming AQSH dollaridan ziyod valyuta olib chiqib keta olmaydi. Xorijga o‘tkazmalar taqiqlangan, xorijda plastik kartadan naqd pul yechib ham bo‘lmaydi.
Rossiya OAVlarida yoritilgan ma’lumotlarga ko‘ra, bu choralar aholining juda katta qismi uchun sezilmas bo‘ladi. Chunki valyutada omonat qo‘ygan fuqarolarning 90 foizida omonat miqdori 10 ming AQSH dollaridan oshmaydi.
Rossiyada yangi valyuta cheklovlari nimani anglatadi?
Iqtisodchi ekspert Otabek Bakirovning yozishicha, eng birinchi oqibat — Rossiyada valyuta qora bozorning paydo bo‘lishi bo‘ladi. Chunki Rossiya banklarining ayriboshlash shoxobchalari valyuta sotishni to‘xtsa, uni faqat qo‘ldan sotib olish mumkin bo‘ladi.
«Ikkinchi oqibat — xalqaro pul o‘tkazmalari orqali pul o‘tkazish yanada qimmatlashadi. Pul o‘tkazish tizimlari dollarning yanada qimmat kursi bilan ishlashga o‘tishadi. Chunki xalqaro pul o‘tkazmalari rublni valyutaga aylantirib olishga yagona imkoniyat bo‘lib qoladi.
Uchinchi oqibat — barcha omonatchilar Rossiya banklaridan pullarini yoppasiga olib chiqib keta boshlashadi: ham rublda, ham valyutada. Chunki ushbu cheklovlardan so‘ng yanada dahshatli boshqa cheklovlar yuz berishi riski keskin oshdi. Rus banklari juda og‘ir likvidlik muammosiga duch kelishadi. Ularning paydar-pay kasod bo‘lishini yil oxirida emas, shu yaqin oylarda ko‘ra boshlaymiz.
To‘rtinchidan, Rossiya bilan chegaradosh mamlakatlar valyutalariga yuklama haddan tashqari ortadi. Xuddi 1993 yilda sovet rubli yopirilib kelgani singari O‘zbekiston, Qozog‘iston, Tojikiston, Armaniston, Ozarboyjon, Gruziya kabi davlatlarga rus rublining oqib kelishi yanada kuchayadi. Chunki rublning dollarga aylantirib olishning cheklanmagan imkoniyatlari faqat shu davlatlarda saqlanib qolmoqda.
Endi hamma yodda tutishi kerakki, buyog‘iga rubl to‘laqonli valyuta emas, unda aks etgan har qanday aktiv to‘laqonli aktiv emas. Rossiya rubli endi rosmana qiymat ifodalamaydi», — deb yozadi ekspert.
Iqtisodiyot va moliya yo‘nalishidagi yana bir ekspert Behzod Hoshimov bu narsa bu darajada va bunchalik tez yuz berishini kutmaganini ta’kidlaydi.
«Esingizda bo‘lsa, bizda banklar «rasmiy kursda dollarimiz yo‘q», deyishar edi. Rossiyada bunday operatsiyaga rasmiy taqiq kiritildi. Dollarni rubl qila olasiz, teskarisi taqiq ostida, xolos. Ya’ni, bank xohlasa ham, mijozlarga dollarni sota olmaydigan bo‘lishdi. To‘g‘risi, bunday darajada va bunchalik tez sodir bo‘lishini kutmagan edim», — deb yozgan Hoshimov o‘z blogida. “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi?
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
Ukraina QK bosh qo‘mondoni: “Frontdagi vaziyat murakkab va keskinlashishi mumkin”
Tramp Putinga qo‘ng‘iroq qilib, Ukrainadagi urushni muhokama qildi
Frontdagi vaziyat: Rossiya harbiylari Kursk oblastida qarshi hujumga tayyorlanmoqda
Trampning o‘g‘li Zelenskiy yaqin orada «nafaqadan» mahrum bo‘lishini yozdi
Tomoshabinlar nafratiga uchragan, saratonni yenggan turk aktrisasi — Vahide Perchinning murakkab taqdiri
Immunitetni ko‘tarish uchun 6 ta eng yaxshi vitamin
NATO sobiq qo‘mondoni: “Putin Ukrainaning taxminan 20 foizini qo‘lga kiritadi”
Rossiya Kursk viloyatidagi hududlarini qaytarib olishga 50 ming harbiy to‘pladi
