“Xohlamasam ham suv ichishim kerakmi?” Yozda suv balansini to‘g‘ri saqlashning 8 ta qoidasi

Oziq-ovqatsiz odam taxminan bir oy yashay oladi, suvsiz bir hafta (issiqda undan ham kamroq) turolmaydi. Bu aniq, chunki tanamizning qariyb 70 foizi suvdan iborat. Mutaxassis hayot baxsh etuvchi suyuqlikdan qanday foydalanish va uni qancha miqdorda ichish kerakligi haqida maslahat beradi.

Suv organizmning hamma qismida mavjud: eng ko‘pi o‘pkada — 90 foiz, suyak to‘qimasida kamroq  — 0,2 foiz. Uning asosiy vazifasi organizmning ishlashini ta’minlashdir. U ko‘plab biokimyoviy jarayonlarda ishtirok etadi: ovqat hazm qilishni normallashtirishga yordam beradi, tana haroratini saqlaydi, qonning viskozitesini pasaytiradi, miya faoliyati va bo‘g‘inlar harakatchanligi uchun kerak. Shuningdek, suv qomat nozikligi kalitidir: u metabolizmni yaxshilaydi, shishishni bartaraf etishga va terining elastikligini saqlashga yordam beradi. Sog‘lom turmush tarzi va sport sohasidagi mutaxassis Yekaterina Davidova suv haqida yana ko‘p foydali ma’lumotlarni bo‘lishdi.

Suv yetishmasligiga nima sabab bo‘ladi?

Agar sizda suyuqlik yetishmovchiligi bo‘lsa, barcha jarayonlar sekinlashadi.

• Suv-tuz balansi yomonlashadi: bu buyrak toshlarining shakllanishiga va bo‘g‘imlardagi og‘riqlarga olib keladi.
• Artrozning rivojlanish ehtimoli ortadi.
• Qon aylanish tizimi faoliyati buziladi: qon yopishqoq bo‘ladi, qon quyqalari, infarkt va insult ehtimoli ortadi.
• Ovqat hazm qilish bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ladi: fermentlar sekinroq ishlab chiqariladi, oziq-ovqat ichaklarda to‘plana boshlaydi, fermentatsiya kuchayadi va ich qotishi kuzatiladi.
• Oshqozon yarasi xavfi ortadi.
• Biz tezroq qariymiz: suv muvozanati buzilganida teri elastikligini yo‘qotadi. U xiralashadi, ajinlar paydo bo‘ladi.

Normani hisoblaymiz

Qoidaga ko‘ra, 1 kg tana vazniga 30-50 ml toza suv ichish tavsiya etiladi. Bu me’yor tashqaridagi haroratga, jismoniy faoliyatga, sog‘liq holatiga, yoshga, jinsga bog‘liq. Aytaylik, siz yosh qizsiz, vazningiz 60 kg, muntazam ravishda mashq qilish, kuniga taxminan 2,5 litr suv ichish kerak bo‘ladi. Tashqarida issiq bo‘lsa, xuddi shu miqdor talab qilinadi. Qishda esa minimal jismoniy faollik bilan 1,8 litr yetarli hisoblanadi.

Ko‘p suv ichish yomonmi? Bu foydali emas. Haddan tashqari ko‘p suyuqlik yurak-qon tomir kasalliklari xavfini oshiradi va buyraklarni zo‘riqtiradi.

Boshqa ichimliklardagi suyuqlikni hisobga olish kerakmi?

Ba’zi ekspertlarning ta’kidlashicha, suv ichish rejimi choy, sharbatlar, sabzavot va mevalardan olingan suyuqlikni ham o‘z ichiga oladi. Boshqalar, faqat toza suvni hisobga olish kerak, qolgan hamma narsa esa oziq-ovqat, degan fikrni ilgari suradi. Keling, batafsil ko‘rib chiqaylik.

• Bu ham suv, faqat foydaliroq, deb ishoniladi. Ushbu ichimlik tarkibida ko‘plab kasalliklar xavfini kamaytiradigan moddalar mavjud. Biroq choyda qahva kabi kofein bor, bu tabiiy siydik haydovchi ta’sirga ega. Shuning uchun ulardan choy ichishda, ayniqsa, issiqda cheklash lozim.
• Sut, tarvuz, sho‘rva. Organizm bu ichimliklar, oziq-ovqatlardan kerakli suyuqlikni oladi, lekin organizm yetarli suv olish uchun ko‘p mehnat qilishi kerak.
• Shakar qo‘shilgan ichimliklar. Ular bilvosita suv-tuz balansiga ta’sir qiladi: bunday ichimliklar organizmdagi toksinlar va hujayralararo suyuqlikni saqlaydi. Shakar ham diuretik ta’sirga ega bo‘lib, buyrakni faollashtiradi va u organizmdan namlikni intensiv ravishda chiqarib yuborishni boshlaydi.

Suvdan boshqa tanlovlar bormi?

Distillangan suv ichish mumkinmi? Olimlar uning qanchalik xavfsiz ekanligi haqida hali bir fikrga kelishmagan. Axir, bakteriyalar va viruslar bilan birga undan muhim minerallar chiqarib tashlanadi. Shuning uchun u tibbiy muolajalarda tomir ichiga yuboriladigan dorivor eritmalarga qo‘shimcha sifatida ishlatiladi. Distillangan suv suyuqlikning eng toza shakllaridan biri bo‘lishiga qaramay, uni uzoq vaqt davomida qabul qilish tavsiya etilmaydi, aks holda, minerallar muvozanati buziladi. Bu tibbiy sabablarga ko‘ra mineral moddalarni iste’mol qilishni cheklashi kerak bo‘lgan odamlar uchun buyuriladi. Boshqa har bir kishi uchun oddiy iste’mol suvini tanlagan ma’qul.

Krandan ichish xavfsizmi? Bahsli savol. Olimlar vodoprovod suvda topilgan 2 ming 100 dan ortiq kimyoviy birikmalarni bilishadi. Qanchalik tozalasangiz ham barcha iflosliklarni olib tashlay olmaysiz. Shuning uchun ko‘pincha undan foydalanmagan ma’qul. Mamlakatimizning yirik shaharlarida vodoprovod suvini tozalashning ilg‘or tizimi qo‘llaniladi va vaqti-vaqti bilan ichsangiz, sog‘lig‘ingizga hech qanday ta’sir qilmaydi. Ammo filtrdan foydalanish yaxshiroqdir.

Qaynatilgan haqida nima deyish mumkin? Distillangan bilan bir xil: ichish mumkin, lekin nima uchun? Undan hech qanday foyda yo‘q, qaynatish paytida suvning tuzilishi buziladi.

Yetarlicha suv ichmasligingizni qanday bilish mumkin?

Muammoni ko‘rsatadigan bir nechta alomatlar mavjud.

• Bu suv yetishmasligining asosiy belgisidir.
• Teri holati. U quriydi, qichishadi, toshma va ajinlar paydo bo‘lishi mumkin.
• Og‘izning qurishi. Suyuqlikning yetishmasligi tufayli tupikning oqishi buziladi, yoqimsiz hid paydo bo‘ladi.
• Vazn o‘zgarishi. Agar shunga o‘xshash parhez va jismoniy faollik bilan kuniga 0,5 kg yoki hatto 1 kg yo‘qotgan bo‘lsangiz, ehtimol sizda suyuqlik tanqisligi mavjud.
• Peshob rangi. Quyuq rangdagi suv ta’minot to‘ldirish zarurligini ko‘rsatadi. Agar u och sariq bo‘lsa, hamma narsa tartibda. Rangsiz peshob juda ko‘p suv ichayotganingizni ko‘rsatadi: sekinlashtiring.
• Tirnoq va sochlar. Tirnoqlar yupqalashadi va sinadi. Sochlar quruq va mo‘rtlashadi, uchlari bo‘linib ketadi, intensiv ravishda to‘kiladi.
• Bundan tashqari, beparvolik, asabiylashish, bosh og‘rig‘i kuzatiladi.

Ovqatdan keyin yoki ovqat paytida

• Ovqatdan keyin suv ichish mumkinmi? Bu mumkin lekin me’yorida. Faqat u tana haroratidan balandroq ekaniga ishonch hosil qiling — bu ovqat hazm qilishga ijobiy ta’sir qiladi.
• Ovqatlanayotganda-chi? Ha ichish mumkin, ayniqsa, guruch kabi quruq ovqat iste’mol qilganda. Faqat chaynash paytida ichmang: bu vaqtda mahsulotlar ovqat hazm qilish uchun zarur bo‘lgan tupurik va fermentlar bilan to‘yinadi. Ovqatlanish vaqtida gazlangan yoki shakarli ichimliklar ichmang.
• Yotishdan oldin suv ichish mumkinmi? Albatta, istalmagan tungi uyg‘onishlarning oldini olish va ertalab shishish bilan uyg‘onmaslik uchun yotishdan oldin choy ichmaslik kerak.
• Kun davomida suvni qanday ichish kerak? Dozalangan. Bir vaqtning o'zida 1-1,5 litrni ichishga urinishdan ko'ra, asta-sekin, lekin har soatda yaxshiroq.

Muhim qoidalar

• Uyg‘onganingizdan keyin och qoringa bir stakan suv iching. Bu organizmning uyg‘onishiga, muhim jarayonlarni boshlashiga, tun davomida hosil bo‘lgan suyuqlik tanqisligini to‘ldirishga, shuningdek, qon aylanishini yaxshilashga yordam beradi.
• Nonushta, tushlik, kechki ovqatdan yarim soat oldin bir stakan suv iching. Bu ochlik hissini kamaytiradi, oshqozon hajmini qisman to‘ldiradi, suyuqlik yetishmovchiligi bo‘lganida biz boshdan kechiradigan “xayoliy” ochlikni bostiradi. Ushbu chora oziq-ovqat miqdorini kamaytirishga va ovqat hazm qilishni yaxshilashga yordam beradi.
• Agar mashq qilsangiz, ko‘proq iching. Trening paytida organizm juda ko‘p namlikni yo‘qotadi. Mashg‘ulotdan 1,5-2 soat oldin suv iching va undan oldin darhol tomog‘ingizni ho‘llash uchun bir yoki ikki qultum ichishingiz mumkin va idishni bir ko‘tarishda tugatmang, aks holda, kuchli ter hosil bo‘ladi. Jismoniy mashqlar paytida har 15-20 daqiqada kichik bir qultumlar bilan suv iching mumkin.

Shuni yodda tutingki, ba’zida namlikka bo‘lgan ehtiyoj keskin oshadi. Bu issiqda, samalyotda uchganda, tana haroratining ko‘tarilishi, stress, shuningdek, homiladorlik va laktatsiya davrida sodir bo‘ladi.

Xohlamasam ham suv ichishim kerakmi?

Ilmiy nuqtayi nazardan, istak bo‘lmasa, shart emas lekin tomoqni ho‘llash uchun kuchli istak paydo bo‘lishidan ancha oldin suv ichish shart. Chanqoq ­— suvsizlanishni ko‘rsatadi, bunga yo‘l qo‘ymaslik kerak!

Yana bir narsa, agar siz oldin to‘g‘ri miqdorda suv ichmagan bo‘lsangiz, organizm iloji boricha namlikni moslashtiradi va tortib oladi. Bu siz qat’iy ichish rejimini davom ettirishingiz kerak degani emas — asta-sekin o‘zingizni kerakli miqdorga qayta tayyorlashingiz mumkin. Agar birinchi bosqichda bu qiyin bo‘lsa, maxsus ilovani telefoningizga o‘rnating: smartfon qachon suv ichish kerakligini eslatadi. Bu foyda keltiradigan yaxshi odatni shakllantiradi.