30 iyun: Meteorit, iPhone va dunyoni o‘zgartirgan sana

30 iyun sanasi dunyo tarixida turli sohalarga oid muhim va qiziqarli voqealar bilan yodda qolgan. Ilm-fan, siyosat va ommaviy madaniyatda bu kun muhim burilishlar, kashfiyotlarga boy bo‘lgan. Keling, tarixga nazar tashlab, ushbu kun bizga nimalarni eslatishini ko‘rib chiqamiz.

1. Tunguska portlashi – Yer tarixidagi eng yirik meteorit hodisasi
1908 yil 30 iyun kuni Rossiyaning Sibir hududida – Tunguska daryosi yaqinida kutilmagan portlash sodir bo‘ladi. Keyinchalik bu hodisa "Tunguska meteorit hodisasi" nomini oldi. Olimlarning taxminicha, Yer atmosferasiga kirgan va portlab ketgan kosmik jismlar sababli yuzlab kilometr maydondagi o‘rmonzorlar yonib ketgan va 80 millionga yaqin daraxt qulab tushgan. Yadro bombasiga teng bu kuch hali-hanuz sirli hodisa sifatida o‘rganiladi.

2. Dastlabki ijtimoiy tarmoq sinovdan o‘tdi
Bugun biz kunimizni ijtimoiy tarmoqsiz tasavvur qila olmaymiz. 2003 yil 30 iyun kuni “MySpace” ijtimoiy tarmog‘i ilk bor ishga tushirildi. U dastlab san’atkorlar va blogerlar orasida mashhur bo‘ldi va Facebook paydo bo‘lguniga qadar eng mashhur ijtimoiy platformalardan biri bo‘lib turdi. MySpace hozirgi Instagram, TikTok kabi platformalarning ilk yo‘lboshchisiga aylangan edi.

3. Kongo mustaqillikka erishdi
Afrika tarixida bu sana alohida o‘rin tutadi. 1960 yil 30 iyunda Belgiya o‘zining sobiq mustamlakasi Kongo Demokratik Respublikasiga mustaqillik berdi. Bu voqea Afrika qit’asida mustamlakachilikka qarshi kurashda muhim burilish bo‘ldi. Kongo rahbari Patrik Lumumba mustaqillik marosimida belgiyaliklarni qattiq tanqid qilgan nutqi bilan tarixda qoldi.

4. Mobil telefonlar uchun “iPhone” ilk bor sotuvda
30 iyun 2007 yil sanasi texnologiya ixlosmandlari uchun tarixiy kun bo‘ldi. Shu kuni Apple kompaniyasi birinchi iPhone modelini sotuvga chiqardi. Steve Jobs tomonidan taqdim etilgan bu qurilma telefonlarga bo‘lgan qarashni butunlay o‘zgartirdi. Sensorli ekran, internet, ilovalar va qulay interfeys – bularning barchasi mobil texnologiyalarning yangi davrini boshlab berdi.

5. Jahon iqlimi uchun muhim kun – Xalqaro asteroidlar kuni
30 iyun kuni rasman Xalqaro asteroidlar kuni sifatida nishonlanadi. BMT bu kunni 2016 yilda rasman tan oldi. Maqsad – odamzodning asteroidlar xavfi haqidagi xabardorligini oshirish va ilm-fanni bu borada qo‘llab-quvvatlash. Bu sana Tunguska hodisasi bilan bog‘liq bo‘lganligi bois aynan 30 iyun tanlab olingan.

Yana bir qo'shimcha ma’lumot: 30 iyun - O‘zbekiston Respublikasi yoshlari kuni “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!