Ro‘zaga oid shar’iy masalalar

1. Homilador va emizikli ayol o‘ziga, homilasiga yoki chaqalog‘iga zarar bo‘ladigan bo‘lsa Ramazon ro‘zasini tutmasa ham bo‘ladimi?
Hanafiy mazhabi olimlarining fatvolariga ko‘ra homilador ayol o‘ziga yoki homilasiga hamda emadigan chaqalog‘iga zarar bo‘ladigan bo‘lsa, Ramazon oyi ro‘zasini qodir bo‘lgan vaqtda tutib beradi, kafforat bermaydi. Vallohu a’lam.

2. Ro‘zador og‘ziga kelib qolgan balg‘amni yutib yuborsa ro‘zasi buziladimi?
Ramazon oyida og‘ziga kelgan oddiy, hech narsa aralashmagan tufukni yutish ro‘zaga xalal bermaydi. Zero og‘izga kelgan tupukdan ehtiyot bo‘lish qiyin. Har vaqt og‘ziga to‘plangan tufukni tuflab tashlash vojib emas. Og‘izdagi tufuk taom ham, suv ham deb hisoblanmaydi. Shunga binoan ro‘zani buzuvchi narsa emas.

Ammo o‘pkadan chiqqan balg‘am, dimog‘dan kelgan suv ayrim mujtahid ulamolarning so‘zlariga ko‘ra ro‘zani buzadi. Vallohu a’lam.

3. Ro‘za vaqtida er o‘z xotinini o‘psa ro‘za buziladimi?
Mazhabimiz ulamolarining so‘zlariga ko‘ra, ro‘za vaqtida inson shahvatini qo‘zg‘alishiga sabab bo‘ladigan har qanday amal makruhdir. Shuning uchun ham ro‘zador er xotinini o‘pishdan o‘zini ehtiyot qilgani yaxshi. O‘ziga ishongan kishi xotinini o‘pishi mubohdir. Vallohu a’lam.

4. Ayrim ayollar Ramazon oyi ro‘zasini to‘la tutish maqsadida hayzni vaqtinchalik kechiktiradigan dori iste’mol qilishlari mumkinmi?
Ramazon oyi boshqa oylarda topilmaydigan o‘ziga xos barakot va nafahotlarni o‘zida mujassam qilgan muborak oy hisoblanadi. Alloh taolo mukallaf qodir kishilarga Ramazon oyi ro‘zasini farz qilgan. Uzrli kishilarga esa uzrlari bartaraf bo‘lguniga qadar ro‘za tutmasliklariga ham ijozat berib, bunday deydi: “Ramazon oyi – odamlar uchun hidoyat (manbai) va to‘g‘ri yo‘l hamda ajrim etuvchi hujjatlardan iborat Qur’on nozil qilingan oydir. Bas, sizlardan kim bu oyda (o‘z yashash joyida) hozir bo‘lsa, ro‘zasini tutsin. Kimki bemor yoki safarda bo‘lsa, (tuta olmagan kunlarining) sanog‘i boshqa kunlardandir. Alloh sizlarga yengillikni istaydi, og‘irlikni xohlamaydi. Bu – hisobni to‘ldirishingiz hamda hidoyatga boshlagani uchun Allohga takbir (hamdu sano) aytishingiz va shukr qilishingiz uchundir”. (Baqara surasi, 185-oyat).

Alloh taolo shuningdek, hayz ko‘rgan, nifosdagi ayolga hayz va nifosi muddatida Ramazon oyi ro‘zasini qazo qilishga ruxsat bergan. Shunday bo‘lsada, ayrim ayollar Ramazon oyi ro‘zasini tutish sharafiga muyassar bo‘lish va shu oyda Qur’oni karimni tilovat qilishdan bahra olish maqsadida hayzni vaqtincha to‘xtatib turadigan dorilarni iste’mol qilishadi.

Qur’oni karim, sahih sunnatda va peshqadam ulamolarimizdan yetib kelgan asarlarda bu haqda biron bir ma’lumot yo‘q, ammo haj mavsumida ayollar tavofdan mahrum bo‘lmasliklari, masjidi haramda namoz o‘qish, Qur’oni karim tilovati bilan mashg‘ul bo‘lishlari maqsadida hayzni vaqtincha to‘xtatib turadigan vositalarni iste’mol qilishlariga ijozat berishgan. Hozirgi vaqtda tajribali shifokorlar bilan maslahat qilgandan so‘ng hayzni vaqtincha to‘xtatib turadigan dorilarni iste’mol qilish joiz. Vallohu a’lam.

5. Ro‘za vaqtida biron bir kasallik tufayli orqaga sham (svecha) qo‘yish mumkinmi?
Imom A’zam (rahmatullohi alayh) mazhablaridagi ulamolarning so‘zlariga ko‘ra orqa teshikka qo‘yilgan svecha ro‘zadorning ro‘zasini buzadi. Agar biron bir shar’iy uzrga binoan bo‘lgan bo‘lsa qazo ro‘zasini tutib beradi. Vallohu a’lam.

6. Ramazon oyi ro‘zasiga oid masalalar
- Ro‘zaning farz bo‘lish shartlari: Islom dinida bo‘lish, aql, balog‘at, sog‘liq, o‘z yurtida bo‘lib, safarga chiqmagan bo‘lish, niyat, hayz va nifosdan pok bo‘lishdir. Niyat aslida dil bilan bo‘ladi. Lekin til bilan ham aytish afzaldir. Fatovoi Olamgiriya (Hindiya).

- Ro‘zadorligi esida yo‘q kishi biror ovqat yeb qo‘ysa yo ichimlik suv yoki dori ichib qo‘ysa yohud jinsiy aloqa qilib qo‘ysa, ro‘zasi ochilmaydi. Ammo shu ishlardan birortasini qasddan qilsa, ro‘zasi ochiladi. Keyin u har bir kunning qazosi bilan kafforat sifatida muttasil ravishda 60 kun ro‘za tutib beradi yoki 60 ta och kishi (miskin - bechora) qornini to‘yg‘izadi. Ro‘zador ayolini jinsiy aloqaga majburlagan bo‘lsa, o‘zi 60 kun kafforat, ayoli bir kun qazo ro‘zasini tutadilar. Ayoli rozilik bergan bo‘lsa, u ham 60 kun kafforat ro‘zasini tutadi yoki 60 ta och kishi qornini to‘yg‘azadi (“Hidoya”).

7. Quyidagi holatlarda ro‘za ochiladi
Ro‘zador tong otmagan, degan xayolda saharlik qilsa-yu, aslida tong otgan bo‘lsa, quyosh botdi, deb o‘ylab og‘iz ochsa-yu, quyosh botmagan bo‘lsa, shu kungi ro‘zasini qazo qilib qayta tutadi, ammo kafforat vojib bo‘lmaydi (Imom Saraxsiy “Mabsut” kitobi).

Ro‘zador tishlari orasida qolgan no‘xotdan yoki undan katta narsani yutib yuborsa, ro‘zasi ochiladi (no‘xotdan kichik bo‘lsa ochilmaydi). Agar tish orasidagi no‘xotdan kichik narsani og‘zidan chiqarib, qayta yutsa, ro‘zasi ochiladi.

Ro‘zador o‘zini zo‘rlab qussa, ro‘zasi ochiladi.

Odatda taom hisoblanadigan yoki dori bo‘lgan narsani qasddan yegan ro‘zadorga qazo va kafforat lozim bo‘ladi.

Ro‘zador klizma qilsa, qulog‘iga yog‘ yoki dori tomizsa-yu, mazasi oshqozoniga yoki dimog‘iga yetsa, og‘ziga qor yoki yomg‘ir suvi kirsa, ayolini quchib o‘pganida maniy chiqsa, ro‘zasi ochiladi va qazo vojib bo‘ladi.

Manba: Muslim.uz “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring