5G va tekin internet: yaqin yillarda uyali aloqa qay tariqa o‘zgaradi?

Ekspertlar beshinchi avlod tarmoqlarining tezda tarqalishi va yaqin besh-o‘n yil ichida ma’lumotlar uzatish uchun to‘lov bekor qilinishini bashorat qilishmoqda, deb yozadi TASS o‘zining tahliliy maqolasida.

Shanghayda butunjahon mobil aloqa kongressi o‘z ishini yakunladi. «Inson unsuri» shiori ostida o‘tgan ko‘rgazmada uyali aloqa operatorlari, gadjetlar ishlab chiquvchi va chiqaruvchilar vakillari to‘planishdi. Tadbirda jahonning 650 dan ziyod kompaniyasi vakillari ishtirok etishdi.

Beshinchi raqamli tarmoq

Kongressda eng ko‘p muhokama qilingan mavzulardan biri beshinchi avlod tarmog‘i — 5G bo‘ldi. Ular Internetga sekundiga bir necha gigabit tezlikda ulanish imkonini beradi. Masalan, u yordamida 4K formatdagi (bir tomonida 4000 pikseldan yuqori bo‘lgan) va istiqboldagi 8K (8000 dan ortiq piksel) video oqimini bemalol tomosha qilish mumkin bo‘ladi. Biroq bosh maqsad — Wi-Fi o‘rniga mobil internetdan foydalanish imkoniyatini taqdim etish ham emas, balki smartfonni to‘laqonli to‘ldirilgan yoki virtual axborot stansiyasiga aylantirishdan iborat.

Shubhasiz, yangi texnologiyalar yangi qurilmalarga ham talab paydo qiladi. Ekspertlarning taxminiga ko‘ra, 5G’ni qo‘llovchi ilk telefonlar 4G’ga ega eng oliy sifatli smarftonlar kabi narxda bo‘ladi. Qurilmalar narxining oshishiga sabab — ular quvvatliroq chipsetlar bilan ta’minlanishidir. Bundan tashqari, qurilmalarning barcha imkoniyatlarini ishga solish uchun 4K formatni qo‘llovchi ekran ham kerak bo‘ladi.

«Tekin» tarif rejasi

Telstra kompaniyasi rahbari Endryu Pen o‘z chiqishida aytishicha, aloqa operatorlari yaqin besh-o‘n yil ichida mijozlar uchun mobil ma’lumotlar uzatish uchun narxlar nolgacha tushishiga tayyor bo‘lishlari kerak. «Yaqin besh-o‘n yil ichida mijozlarning ma’lumotlar olishi uchun narxlar nolga qarab intilishining real imkoniyatlari ko‘zga tashlanmoqda», — degan u va operatorlar doimo dolzarblikni saqlab turishlari va qiymat yaratilish zanjiri bo‘yicha pastga qulamasliklari uchun iste’molchi uchun qulay bo‘lgan keng xizmatlarni kafolatlashlari lozimligini qo‘shimcha qilgan.

Kompaniyalar mijozlarga yanada kengroq imkoniyat beradigan, ular jon deb pul to‘lashadigan yangi xizmat va mahsulotlardan foyda qila boshlashadi. Misol sifatida u Netflix xizmatini tilga olgan.

Buyumlar uchun Internet

Texnologiyalarga bag‘ishlangan biror bir forum usiz o‘tmaydigan yana bir mavzu — buyumlar interneti (Internet of Things – IoT). Bu turli qurilmalarning o‘zi internetga ulanib, inson ishtirokisiz va minimal ishtiroki bilan ma’lumotlar almashish imkoniyati degani. «Aqlli muzlatkichlar», «uyni aqlli yoritish» va boshqa «aqlli» sifati bilan ataluvchi maishiy texnikalar hayotimizni yanada yengillashtirib, tashvishlarimizning bir qismini ular zimmasiga yuklashga imkoniyat yaratadi. Hozir unday qurilmalarda telefondagidek oddiy sim-kartadan foydalaniladi. Biroq endilikda LPWA — bazaviy stansiya bilan doimiy aloqada bo‘lib turish uchun qimmatli amper-soatlarni sarflamaydigan, kichikroq hajmdagi ma’lumotlarni uzoq masofalarga uzata oladigan uzoq radiusda ta’sir kuchiga ega energiyadan samarali foydalanadigan tarmoq ustida faol ish olib borilmoqda.

Butunjahon mobil kongressida bu sohada 74 kompaniya — elektronika va tarkibiy qismlar ishlab chiqaruvchilar va aloqa operatorlari ish olib borayotgani ta’kidlab o‘tildi. Qatnashuvchilarning fikricha, ushbu standartning joriy etilishi texnologiyalar o‘sishi, rivojlanishi va moslashishida fundamental rol o‘ynaydi, chunki u milliardlab IoT-qurilmalar: stanoklar, vending apparatlari, videokuzatuv va xavfsizlik tizimi kameralari, suv, elektr va gaz aqlli hisoblagichlari, avtoturargoh avtomatlari va boshqalarni internetga arzon va samarali ulash imkonini beradi.

«Biz bu ishlanmalar muvaffaqiyatga erishayotganiga guvoh bo‘layapmiz va hozirning o‘zidayoq butun dunyo bo‘ylab bir nechta tijoriy echimlarga egamiz. O‘z-o‘zidan tushunarliki, bozor egiluvchanlik, xavfsizlik, sarf-xarajatlarning kamayishi va boshqa ko‘plab afzalliklarga ega bo‘lgan ushbu echimlarni amaliyotga tatbiq etishdan daromad qilishi aniq. Biz ushbu loyihaga boshqa qatnashuvchilar ham qo‘shilishini intizorlik bilan kutmoqdamiz», — degan mobil operatorlar assosiyaasiyasi GSMA’ning texnologiyalar bo‘yicha direktori Aleks Sinkler.

Butunjahon mobil kongressining bir qismi bo‘lgan «Innovasiyalar shahri»da kompaniyalar IoT imkoniyatlarini namoyish etishgan. Masalan, China Telecom atrof-muhit monitoringi tizimini namoyish etgan. Buyuk Britaniyaning Avliyo Endryu universitetida yaratilgan yana bir ekologik tizim sohiloldi suvlarining sifatini kuzatadi va dengiz faunasi hayotini saqlab qolishda yordam beradi.

Yana bir echim — internetga ulangan velosipeddan qisqa muddatli ijaraga olib foydalanish mumkin yoki to‘lganida o‘zi chiqindi tashuvchi mashinani chaqiruvchi chiqindi qutisini tasavvur qiling-a.

Barmoq bilan displeyga

Smart-qurilmalar uchun butlovchi qismlar ishlab chiqaruvchi Qualcomm va Xitoyning Vivo kompaniyasi kongressda barmoq izi skaneri ekranning o‘zida joylashgan yangi smartfonni namoyish etishdi. U apparatning old qismini butunligicha displeyga aylantiradi (pastki, yuqori va yondagi ramkalarisiz) va foydalanuvchini datchikka barmog‘ini bosishdan xalos qiladi, ya’ni telefonni qulflanishdan echish va xaridni amalga oshirish uchun egasi ekranning istalgan joyiga barmoq bosishi kifoya bo‘ladi.

Ochiq-ravshan qulayligidan ham tashqari, ushbu texnologiya qurilmani namlikdan saqlash imkoniyatini taqdim etadi, chunki smartfon korpusi va ekrani butun bir qism bo‘ladi, apparatda esa boshqa tugmalar umuman nazarda tutilmaydi.

Vivo smartfoni inson ko‘zi ko‘rayotgani kabi yorqin va aniq suratga tushira oladi. Suratni qayta ishlash texnologiyasi RAW formatida (ayni paytda ko‘zguli professional kameralardagina bor) suratga olish imkonini beradi.


Manba: Kun.uz “Zamin” yangiliklarini “Twitter”da kuzatib boring