Трамп: Эронни ядродан бутунлай маҳрум этдик

АҚШ президенти Дональд Трампнинг сўнгги баёноти дунё ҳамжамиятини қаттиқ сергакликка ундади. Эрондаги ядровий иншоотларга нисбатан амалга оширилган ҳужумлардан сўнг, у жонли эфир орқали мурожаат билан чиқди ва бу амални “катта ҳарбий зафар” сифатида таърифлади. Шу билан бирга, Трамп ўз сўзида Эронни янада оғир оқибатларга олиб келувчи янги ҳужумлар билан қўрқитди.

Ядровий зарбалар ва «тўлиқ йўқ қилинган» иншоотлар
Трамп нутқининг марказий нуқтаси – Эроннинг ядровий қувватини бутунлай йўқ қилиш бўлди. Унинг таъкидлашича, Эрондаги асосий ядровий иншоотлар «тўлиқ ва қайта тиклаб бўлмайдиган даражада йўқ қилинган». Бу сўзлар ортидан АҚШнинг ҳарбий кучлари томонидан қандай даражадаги зарбалар амалга оширилгани ва уларнинг техник имкониятлари янада кенг муҳокама мавзусига айланди.

Эслатиб ўтамиз, мазкур ҳужум 22 июнга қараган тунда амалга оширилган. Ғарб ОАВлари хабарига кўра, Америка Б-2A Spirit стратегик бомбардимон учоғидан фойдаланган. АҚШ томонидан билдирилишича, ушбу операцияда аҳоли яшаш пунктига эмас, фақат стратегик объектларга зарба берилган.

Вице-президент ва юқори амалдорлар иштирокидаги мурожаат
Трамп ўз мурожаатида ёлғиз эмас эди — унинг ён томонида вице-президент Жеймс Венс, давлат котиби Марко Рубио ва мудофаа вазири Пит Хегсет туришди. Бу ҳолат АҚШнинг бу ҳаракати давлат даражасида муҳокама қилинган ва узоқ муддатли стратегиянинг бир қисми эканини кўрсатади.

«Тинчликни танлаш керак...»
Трамп мурожаатида шундай дейди:

«Эрон энди тинчликни танлаши шарт. Акс ҳолда, кейинги ҳужумлар ҳозиргидан ҳам кучлироқ ва шиддатлироқ бўлади. Бизда яна кўплаб нишонлар бор...»

Бу сўзлар нафақат Эронга, балки бутун халқаро ҳамжамиятга огоҳлантириш сифатида қаралаётгани аниқ. Ушбу баёнот ортидан халқаро сиёсий қарама-қаршиликлар янада кучайиши мумкин.

«Янада даҳшатли оқибатлар бўлиши мумкин»
Трамп яна бир бор Эронга мурожаат қилиб, жаҳон ҳамжамияти олдида танловни у қўлига топширди:
«Йў тинчликни танлайсиз, йўқса кейинги ҳужумлар сўнгги саккиз кун ичида кўрилган ҳар қандай воқеалардан ҳам даҳшатли бўлади.»

Бу гаплар Эронга тўғридан тўғри таҳдид сифатида баҳоланмоқда. Баъзи сиёсатшунослар бу оғир мурожаатни янги можаро бошланишига сабаб бўлиши мумкин деб ҳисобламоқда.

Исроилга миннатдорлик ва бирликни таъкидлаш
Трамп нутқида Исроил бош вазири Биньямин Нетаньяхуга алоҳида миннатдорлик билдирди. Унинг сўзларига кўра, АҚШ ва Исроил бу операцияда “бир жамоа” сифатида ишлаган.

«Мен бош вазир Биби Нетаньяхуга миннатдорчилик билдираман. Биз биргаликда, аввал бундай кўрилмаган даражада, узвий ишладик. Бу Исроилнинг хавфсизлиги йўлидаги муҳим қадам бўлди,» — деди Трамп.

Эрон ТИВнинг жавоби: «Қонунсиз агрессия»
Бу воқеаларга жавобан Эрон ташқи ишлар вазири Аббос Ароқчий ҳам баёнот билан чиқди. Унинг таъкидлашича, АҚШ халқаро ҳуқуқ ва ядровий қуролларни тарқатмаслик режими қоидаларини очиқдан-очиқ бузган.

«БМТнинг ҳар бир аъзоси бу қонунсиз ва хавфли ҳаракатдан ташвишланиши керак. Бу фақат АҚШ ва Эрон ўртасидаги зиддият эмас, балки жаҳон тинчлиги учун жиддий таҳдиддир.»

Ароқчий шунингдек, Эрон ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга эканини ва зарурат туғилса, ҳар қандай қонуний чорани кўришини айтди.

Хулоса: Янги босқич қаршисида турибмизми?
Трампнинг мурожаати, Эроннинг жавоблари ва халқаро ҳамжамиятнинг муносабати шундан далолат бермоқдаки, дунё янги геосиёсий босқич қаршисида турибди. Эрон ядровий дастури масаласидаги бундай кескин ҳаракатлар ва қўрқувлар, глобал хавфсизлик мувозанатига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

Айниқса, Трампнинг жонли эфир орқали айтган сўзлари ва Truth Socialдаги янгилари шундай хулосани билдирмоқда: АҚШ ҳеч қандай ҳолатда бўш келмасликни ният қилган. Бу эса, яқин келажакда янада жиддий сиёсий силкинишларга олиб келиши мумкин.

«Замин»ни Telegram’да ўқинг!