Озарбойжонда рус тилида таълим оладиган мактаблар ёпилиши мумкинлиги ҳақидаги маълумотлар сўнгги кунларда интернет тармоқларида ва оммавий ахборот воситаларда кенг муҳокамаларга сабаб бўлди. Айрим интернет нашрлари, хусусан, Оху портали хабар беришича, ҳукумат босқичма-босқич тарзда, яъни уч йил ичида мамлакатда рус тилида таълим берувчи мактабларни тугатишни режалаштирмоқда.
Оху нашри ўз хабарида айтадики, ушбу қарор ортидаги асосий сабаб — Озарбойжон тилининг давлат тили сифатидаги мавқеини янада мустаҳкамлаш ва барча аҳоли қатламларини ягона таълим тизимига жипслаштиришдан иборат. Яъни, ҳар бир фуқаро бир хил тилда таълим олиши орқали миллий бирликка эришиш мақсад қилинаётгани таъкидланмоқда.
Масала шундаки, ушбу маълумот расмий равишда на тасдиқланган, на расман инкор этилган. Озарбойжон Фан ва таълим вазирлиги бу каби муҳим масалалар бўйича ҳеч қандай очиқ баёнот бермади. Аммо расмийлар таълим сиёсатидаги ҳар қандай янгилик фақат тегишли расмий манбалар орқали эълон қилиниши лозимлигини эслатиш билан чекланишди.
Бу орада, мактаблардаги WhatsApp гуруҳларида тарқалган хабарлардан келиб чиқиб, журналистлар ва таҳлилчилар ушбу воқеани жуда жиддий қабул қилишмоқда. Мактаблардаги ота-оналар ва ўқитувчилар ўртасида ҳам маълум бир тарозида турлича фикрлар юзага келган.
Айтиш жоизки, ҳозирги кунда Озарбойжон ҳудудида 340 та рус тилидаги таълим муассасаси фаолият олиб бормоқда. Уларнинг 16 таси фақатгина рус тилида таълим берадиган мактаблар ҳисобланади. Бу мактабларда умумий ҳисобда 150 мингдан ортиқ ўқувчи рус тилида таҳсил олмоқда.
Олий таълим муассасаларида ҳам ўзгаришлар кутилмоқда. Оху нашрининг маълум қилишича, янги ўқув йилидан бошлаб университетларда фақатгина озарбойжон ва инглиз тилларида ўқитиш режалаштирилмоқда. Бу эса русийзабон талабаларни жиддий синов олдида қолдириши мумкин. Чунки улар 20 августга қадар озарбойжон тилидан имтиҳон топшириши талаб этилиши мумкин.
Бироқ бу каби жиддий ва катта ўзгаришлар ҳақидаги хабарларнинг асл манбаси саволлар туғдирмоқда. Медуза нашри маълумот беришича, рус мактабларининг ёпилиши ҳақидаги аввалги хабарлар "Империя очен зла" номли юмористик ва сатирик мазмундаги Телеграм канал орқали тарқалган. Бу канал кўп ҳолларда фантастик ёлғон хабарлар ва кинояли мазмундаги постлар билан танилган. Канал тавсифида ҳам "бўлиши мумкин бўлган шўхлик ва фантазиялар" ҳақида огоҳлантирувчи ёзув бор.
Шунга қарамай, Россиянинг машҳур РБК агентлиги Озарбойжон таълим тизимида ишлайдиган манбалардан бирининг сўзларига таяниб, мактабларнинг ёпилиши ҳақидаги маълумотни тасдиқлаган. Бу эса мазкур хабарни чуқурроқ таҳлил қилиш ва жиддий қабул қилиш зарурлигини кўрсатмоқда.
Айрим таҳлилчилар бу қарорнинг пайдо бўлишига геосиёсий муносабатлардаги ўзгаришлар, хусусан, Озарбойжон билан Россия ўртасидаги сўнгги муносабатлардаги совуқлик таъсир кўрсатган бўлиши мумкинлигини айтишмоқда. Мамлакат ўз миллий манфаатларини ҳимоя қилиш ва давлат тилининг устуворлигини таъминлаш мақсадида ушбу қадамни қўйиши мумкин, деган фикрлар ҳам мавжуд.
Ижтимоий тармоқларда эса бу мавзу айни пайтдаги энг долзарб муҳокамалардан бирига айланди. Фуқароларнинг айримлари бундай қарорни маъқуллашса, бошқалар эса инсон ҳуқуқлари ва тил эркинлиги нуқтаи назаридан танқид қилмоқда. Кўплаб ота-оналар фарзандларининг келажакдаги имкониятлари чекланиб қолишидан хавотир билдиришмоқда.
Шу ўринда таъкидлаш жоизки, рус тили Озарбойжонда узоқ йиллардан бери, хусусан, Совет Иттифоқи давридан бери таълим ва маъмурий ишларда кенг қўлланилиб келинган. Демак, рус тилидаги таълимнинг тугатилиши нафақат таълим соҳасига, балки ижтимоий, маданий ва иқтисодий жиҳатларга ҳам жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.
Ҳозирги вазиятдаги ноаниқлик Озарбойжон жамиятида маълум даражада руҳий беқарорлик ва хавотир уйғотган. Бу эса ҳукумат томонидан аниқ ва расмий маълумот берилишига бўлган эҳтиёжни янада кучайтиради.
Нима бўлганда ҳам, ҳар қандай қарор жамоатчилик фикрини инобатга олган ҳолда, очиқ ва шаффоф тарзда қабул қилиниши лозим. Тил сиёсати, айниқса таълим соҳасида, халқнинг турмуш тарзи ва келажаги билан бевосита боғлиқ эканини унутмаслик керак.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босинг Мавзуга оид янгиликлар
