20:03 / 16.01.2023

Камроқ касал бўлишингизга ёрдам берадиган 8 маслаҳат

^{Фото: Lisa.ru}
Касалликни даволашда, соғайишни тезлаштиришда шифокорлар баъзи кўрсатмалардан фойдаланади. Машҳур ёзувчи Агата Кристи: «Шифокорнинг катта афзаллиги шундаки, у ўз маслаҳатига амал қилиши шарт эмас», — деб айтган. Бироқ, аслида, шифокорларнинг кучи бутунлай бошқа нарсада.

У нафақат ҳар бир ҳолатда бемор ўзини қандай тутиши кераклигини, балки маслаҳати қандай шароитларда таъсир қилишини ва қандай шароитларда ҳеч қандай фойда келтирмаслигини, аломатларни йўқотиш учун қандай қилиб тўғри ҳаракат қилишни билади. «Lisa.ru» нашри камроқ касал бўлишга ёрдам берадиган, шифокорлар касалликни даволашда амал қиладиган кўрсатмаларни тақдим этди.

Дориларни ўз вақтида қабул қилинг

Бир ёшли боланинг онаси уни педиатрга олиб келади. Шифокор болага қарайди ва дарҳол ташқи белгиларга кўра унга рахит ташхисини қўяди. Боланинг онаси ғазабланади: «Бўлиши мумкин эмас, мен унга мунтазам равишда D витамини бераман!», — деб айтади. Шифокор эса: «Демак, сиз уни кечки овқатдан кейин бергансиз, аслида сиз витаминни куннинг биринчи ярмида беришингиз керак бўлади, чунки куннинг иккинчи ярмида бу витамин организмга таъсир кўрсатмайди», — деб тушунтиради.

Мутахассис ҳар бир дори-дармонларни қабул қилишнинг хусусиятлари ҳақида батафсил маълумотга эга бўлиши мумкин ва бу нюанслар сизга номаълум бўлганлиги сабабли ҳар доим доридаги кўрсатмаларни текширинг. Агар сизга нонушта қилишдан олдин таблетка ичиш айтилса, шундай қилинг, чунки кечки овқатдан кейин бунинг фойдаси яхши бўлмайди.

Блистерга бириктирилган варақада препаратни қачон қабул қилиш кераклиги ҳақида маълумот йўқ — уни овқатдан олдин ёки кейин ичиш керакми? Аюрведа давридан бери шифокорларга маълум бўлган принципга амал қилинг: овқатдан олдин қабул қилинган барча воситалар асосан организмнинг пастки ярмида жойлашган органларга (буйраклар, сийдик пуфаги, йўғон ичак) таъсир қилади, овқатдан кейин — тананинг юқори ярмида (юрак, ўпка, томоқ) органларга таъсир кўрсатувчи дориларни ичинг.

^{Фото: Lisa.ru}

Дориларни тўғри суюқликлар билан ичинг

Анемия учун буюрилган препаратларни апельсин шарбати (улар кислотали муҳитда сўрилади) ва ошқозон оғриғига қарши препаратлар, антибиотиклар, бошқа дориларни ҳар қандай ҳолатда шиша идишдаги ёки оддий сувни қайнатиб, хона ҳароратида совитиб ичган маъқул.

Даволанаётган вақтингизда чекманг

Баъзи шифокорлар бу ёмон одатга мойил, бироқ улар касал бўлиб қолганда, сигарета чекмайди, чунки улар никотин касалликдан соғайиш тезлигини 1,5-2 марта секинлаштиришини билади ва умуман олганда, у дориларнинг таъсирини йўқотади. Чекиш аналгетикларнинг оғриқ қолдирувчи таъсирини сусайтиради, аспирин ва антикоагулянтлар билан биргаликда қон кетиш хавфини ва гормонал контрацептивларни қабул қилишда қон қуйилиши хавфини оширади.

Ёддан бошқача фойдаланинг

Ёд одатда тирналган жойларни тозалаш ва яраларни даволаш учун ишлатилади. Шифокорлар узоқ вақт давомида уни яра юзасига қуйиш мумкин эмаслигини айтган, чунки ёд шикастланган тўқималарнинг кимёвий куйишини келтириб чиқаради. Яраларни пероксид билан тозаланг ва зарарсизлантириш учун фақат яра атрофидаги терига ёд суртинг, кейин яра тезда битади.

Чиқиш йўлини қидиринг

Шифокор сизга бажара олмайдиган тавсияни бериб, унинг оқибатларига жавобгар эмаслигини айтиши мумкин. Бироқ агар унинг ўзи ҳам худди шундай вазиятга тушиб қолса, ўзига мос келадиган йўлни излай бошлайди, чунки шифокорлар тиббиётда аниқ ечимлар йўқлигини билади. У бир ҳамкасбидан, кейин бошқасидан маслаҳат сўрайди ва охир-оқибат терапевтик муроса топади. Сиз ҳам шундай қилинг. Қийин вазиятда, битта шифокор билан гаплашгандан сўнг, иккинчи ва учинчи шифокор билан маслаҳатлашинг. Кичик конференцияни ташкил қилинг.

^{Фото: Lisa.ru}
Масалан, биринчи шифокор мушук туфайли астма борлигини айтади ва дарҳол ундан халос бўлишни маслаҳат беради. Сиз эса бу ҳақда ўйлашдан қўрқасиз: ахир, мушук оилангиз аъзоси, уни қандай қилиб бошқага бериш мумкин? Иккинчи шифокор эса ҳайвонни кўчага ташлашнинг ҳожати йўқлигини: у аллергияни бошқа йўл билан камайтириш мумкинлигини айтади. Биринчидан, кастрация (стерилизация қилинган мушуклар ва бу мушуклар эгаларида бундай жиддий юқори сезувчанликни келтириб чиқармайди), иккинчидан, ҳафтада 1-2 марта ҳайвонни шампунь билан ювинтиринг.

Учинчиси эса, сўнгги тадқиқотларга кўра, астма дастлаб мушук тукларидаги аллергия туфайли юзага келган бўлса ҳам, бу касаллик ўз қонуниятларига кўра ривожланади ва уни айнан нима қўзғатганлиги муҳим эмас, шунинг учун уни олиб ташлаш керак, дейди. Туғилгандан бери момиқ уй ҳайвони билан ёнма-ён бўлган болаларингиз мушук тукларига қарши аллергияга қарши эмланган бўлса, уларга астма хавф солмайди.

Бўлинмайдиган дорини ажратманг

Масалан, сизга 0,25 г дори ичиш буюрилган, дорихонада эса воситанинг фақат 0,5 г лик қадоқдагиси мавжуд, сиз уни сотиб оласиз ва бунинг фарқи йўқ деб ўйлайсиз. Шифокорлар бу борада қандай йўл тутади? Мисол тариқасида таблетка қандай кўринишга эга эканига қаранг. Агар у бир қатламли бўлса ва махсус қисм билан кўрсатилган, уни ярмидан бўлиш мумкин бўлса, бу дорини сотиб олса бўлади.

Препарат капсулалар ёки таблеткалар шаклида, бир неча қатламлардан иборат, қопланган бўлса бу дориларни қисмларга бўлиш мумкин эмас — бу фаол компонентларнинг сўрилишини бузади, уларнинг самарадорлигини пасайтиради ва ймакс таъсир хавфини оширади. Бу ҳақда унутманг.

Концентрацияни камайтириш учун уни суюлтиринг

Нонуштага янги шарбат ичишга одатланганмисиз? Концентрацияни камайтириш учун уни ярмига ёки таъбингизга қараб суюлтиринг. Агар сиз табиий шарбатларни суюлтирилмаган ҳолда истеъмол қилсангиз, овқат ҳазм қилиш органларининг шиллиқ қаватининг тирнаш хусусияти, ошқозонда оғирлик ҳисси, ичакларда газ ҳосил бўлишининг кучайиши (метеоризм) ва ҳатто реактив панкреатит пайдо бўлиши мумкин. Агар ошқозоннинг яллиғланиш касалликлари (юқори кислоталилик билан сурункали гастрит, ошқозон яраси), сурункали холетцистит ва гепатит, ошқозон ости бези ва ичак билан боғлиқ муаммолар мавжуд бўлса, бу хавфли ҳисобланади.

Нуқталарни эслаб қолинг

Шифокорларига ғайриинсоний юкларга бардош беришга ва беморларга кундалик хизмат пайтида қувноқ бўлишга нима ёрдам беради? Улар бизнинг организмимизда мия қон айланишини рағбатлантирадиган ва асаб тизимини фаоллаштирадиган нуқталар борлигини билади. Шифокорлар соғлом инсоннинг кўнглини кўтариб, беморнинг тузалишига ёрдам беради ёки ҳушидан кетгандан кейин ҳушига келтиради.

Нуқталарни етарлича қаттиқ ва доимий равишда 10-15 сония босиб туринг. Биринчиси бурун ва юқори лаб ўртасидаги труба ўртасида, иккинчиси — ияк ва пастки лаб ўртасидаги бурманинг марказида, учинчиси — тирноқнинг илдизида кичик бармоқда, кўрсаткич бармоқнинг ёнида, тўртинчиси — кўрсаткич бармоқда, шунингдек, тирноқ илдизининг (перунгуал роликнинг орқасида) ўрта қисмида. Сиз ҳар бир бармоқнинг учини навбат билан босиб туришингиз мумкин — бу ажойиб тоник муолажа ҳисобланади.