Тирноқдаги оқ доғлар кўпинча кўпчиликнинг эътиборини тортади. Ушбу ҳолат ҳар доим ҳам хавфли эмас, кўпинча оддий шикастланиш ёки витамин етишмаслиги натижасида пайдо бўлади. Аммо, агар доғлар узоқ вақт сақланиб турса, улар ички касалликлар белгиси бўлиши мумкин. Келинг, тирноқдаги оқ доғлар юзага келиши сабабларини ўрганайлик.
Механик шикастланиш
Тирноқларда пайдо бўлган кичик оқ доғлар тиббиётда leukonychia деб аталади ва уларнинг энг кенг тарқалган сабаби механик шикастланишдир. Бундай ҳолат тирноқ плитаси ёки тирноқ матрицасига зарар етганда юзага келади. Масалан, тирноқни қаттиқ жисмга уриб олиш, уни сиқиб қўйиш, маникюр пайтида эҳтиётсизлик қилиш ёки тирноқни чайнаш оқибатида оқ нуқта пайдо бўлиши мумкин. Бу доғлар одатда соғлиқ учун хавф туғдирмайди, лекин эстетик ноқулайликка олиб келиши мумкин.
Механик шикастланишдан ҳосил бўлган оқ доғлар тирноқ билан бирга ўсади ва вақт ўтиши билан юқорига кўтарилиб, тирноқ учига етганда табиий равишда йўқолади. Тирноқларнинг ўсиш тезлиги одамларда турлича бўлгани учун бу жараён қўл тирноқларида бир неча ҳафта ёки ой давом этиши, оёқ тирноқларида эса ҳатто бир йилгача чўзилиши мумкин.
Витамин ва минерал етишмовчилиги
Тирноқларда оқ доғларнинг пайдо бўлиши нафақат механик шикастланиш, балки организмда витамин ва минерал моддалар етишмаслиги билан ҳам боғлиқ бўлиши мумкин. Рух, калций ва темир танқислиги кўпинча бундай белгиларга сабаб бўлади. Бу моддалар тирноқ ҳужайраларининг соғлом шаклланишида муҳим аҳамиятга эга. Масалан, рух етишмаса, тирноқлар мўртлашади ва уларда майда оқ нуқталар кўрина бошлайди. Калсий танқислиги суяк ва тирноқларни заифлаштиради, темир етишмовчилиги эса қон айланишини сусайтириб, тирноқларга салбий таъсир кўрсатади.
Бундай ҳолатда овқатланиш тартибига эътибор бериш жуда муҳим. Рационда
Рухга бой маҳсулотлар: ёнғоқ, ловия, тухум, денгиз маҳсулотлари;
Калций манбалари: сут ва сут маҳсулотлари, кўкатлар;
Темирга бой озиқ-овқатлар: қизил гўшт, жигар, исмалоқ ва олма.
Шунингдек, тўғри овқатланиш билан бирга соғлом турмуш тарзини йўлга қўйиш, стрессни камайтириш ва етарлича ухлаш ҳам тирноқ соғлиғини тиклашда катта роль ўйнайди.
Аллергик реакция
Оқ доғларнинг яна бир сабаби аллергик реакциялар ҳисобланади. Кўпинча бу ҳолат кимёвий моддалар билан бевосита ишлаганда кузатилади. Масалан, тирноқ бўёқлари, лакларни тозаловчи ацетонли воситалар ёки маиший кимёвий моддаларнинг таъсири натижасида тирноқ юзасида майда оқ доғлар пайдо бўлиши эҳтимоли юқори. Бундай аллергик реакция тирноқ пластинкасини заифлаштиради, мўртлаштиради ва баъзида қичишиш ҳам кузатилади.
Ушбу муаммонинг олдини олиш учун тирноқларга мунтазам дам бериш, лакни тез-тез ишлатмаслик, сифатсиз ва арзон бўёқлардан воз кечиш зарур. Уй юмушларида ёки кимёвий воситалар билан ишлаганда ҳимоя қўлқопи кийиш тавсия этилади. Шунингдек, тирноқларни намлантирувчи ёғ ва махсус парвариш воситаларидан фойдаланиш уларни мустаҳкам ҳамда соғлом сақлашга ёрдам беради.
Тирноқ замбуруғи (микоз)
Тирноқларда оқ доғлар баъзан тирноқ замбуруғи (микоз) ёки бошқа бактериал касалликларнинг дастлабки белгиси бўлиши мумкин. Бундай ҳолатда доғлар кичик нуқта ёки чизиқ кўринишида пайдо бўлиб, вақт ўтиши билан кенгаяди ва бутун тирноқ юзасини эгаллаши мумкин. Шунингдек, тирноқ мўртлашади, синувчан бўлади, қалинлашади ёки рангини ўзгартиради. Агар ушбу аломатлар кузатилса, уй шароитида даволаниш етарли бўлмайди.
Бундай ҳолларда дерматологга мурожаат қилиш муҳим, чунки фақат мутахассис тирноқдан зарур намунани олиши, тўғри ташхис қўйиши ва керак бўлса антифунгал препаратлар билан даволашни белгилаши мумкин.
Ички касалликлар
Қандли диабет, буйрак ёки жигар касалликлари, шунингдек, юрак-қон томир муаммолари тирноқларда ўз аксини топади. Бундай ҳолатларда оқ доғлар кўпинча ёйиқ ҳолда бўлади ва улар билан бирга қўшимча симптомлар ҳам кузатилади. Масалан, умумий чарчоқ, тери ранги ўзгариши, шишлар, соч тўкилиши ёки организмнинг бошқа аъзоларида ноқулайлик сезилиши мумкин. Шу сабабли, тирноқларда ноодатий ўзгаришлар пайдо бўлса, айниқса, улар узоқ вақт сақланса ёки бошқа белгилар билан бирга кузатилса, шифокорга мурожаат қилиш тавсия этилади. Бу ички касалликларни эрта аниқлаш ва даволаш имконини беради.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
