5 сентябр куни олтин нархи тарихда илк бор 1 унция учун 3 570 доллар чегарасидан ўтиб кетди. Бу катта ёндашув бўлиб, қимматбаҳо металл йил бошидан буён тахминан 30 фоизга ошгани қайд этилмоқда, деб хабар берди reuters.com.
Нима учун олтин бу қадар юқорига ошиб бормоқда? Асосий омиллар бир нуқтада тўпланиб, бозорда талабни кучайтирмоқда. Қуйида ўша сабабларни кенгроқ ёритамиз.
Биринчи сабаб — АҚШ Марказий банкининг фоиз ставкасини пасайтириши мумкин деган кутиш. Қизиқиш шунданки, ставкалар пастласа, одамлар пулни депозитда ушлаб туриш ўрнига олтинга ўтишни маъқул кўради. Шу тариқа, тежамкорлар ва институционал сармоядорлар ҳам активни муҳофаза воситаси сифатида танлай бошлайди.
Иккинчи сабаб — долларнинг заифлашиши. Чунки олтин долларда баҳоланади, шу боис “яшилбакс” қуввати пастлаганда, бошқа валюталарда ҳисоб-китоб қиладиган харидорлар учун олтин нисбатан арзонроқ кўринади. Бу эса халқаро бозорда қўшимча талаб ҳосил қилади.
Учинчи сабаб — жаҳонда хавфлар кўпайиши. Ҳарбий низолар, савдо тартибсизликлари, сиёсий таранглик кучайганда, инвесторлар хатардан қочиб, “паноҳ” активларини излайди. Олтин ана шундай ишончли бойлик сифатида қабул қилиниб, захира воситаси ролида янада долзарб бўлади.
Тўртинчи сабаб — марказий банкларнинг харидлари. Кўплаб давлатлар захирасида диверсификация амалиётини кучайтириб, доллар улушини қисқартириб, олтин улушини кўпайтирмоқда. Бундай стратегик талаб эса бозордаги баҳони қўллаб-қувватлайди.
Хулоса қилиб айтганда, шу омиллар бир вақтнинг ўзида намоён бўлгани учун нарх рекорд чўққига етди. Агар фоиз ставкалари пастласа, геосиёсий хавфлар сақланиб қолса ва марказий банклар харидни давом эттирса, олтин яна қимматлашиши эҳтимолдан холи эмас. Акси бўлса — инфляция пасайиб, доллар мустаҳкамланса — баҳолар босқичма-босқич орқага чекиниши мумкин.
Эслатиш жоиз: Reuters ёзганидай, 2 сентябр куни олтин тарихи мобайнида биринчи марта 3 500 доллар устидан савдо қилди — тахминан 3 529 атрофида келишувлар қайд этилган, шундан сўнг 3 578,50 нуқтасигача чиққани кузатилди. 5 сентябр куни эса, tradingeconomics.com маълумотларига кўра, нарх 3 551,46 доллар атрофида шаклланиб, йилнинг энг юқори чўққиларидан бири сифатида қайд этилди.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
