14:20 / 13.03.2025

Germaniya razvedkasi: COVID-19 pandemiyasi Xitoy laboratoriyasida sizib chiqishdan yuzaga kelgan

Germaniya tashqi razvedka xizmati BND 2020 yilda COVID-19 pandemiyasi Xitoyning Uxan shahridagi laboratoriyadan virusning sizib chiqishi tufayli yuzaga kelgani haqida xulosa qilgan. Bu haqda Süddeutsche Zeitung va Zeit gazetalari 12 mart kuni xabar berdi.

Tekshiruv va maxfiy xulosalar

Germaniya federal razvedka xizmatiga ushbu tekshiruvni o‘tkazish kansler Angela Merkel hukumati tomonidan topshirilgan. Ammo olingan ma’lumotlar maxfiylashtirilgan va ommaga e’lon qilinmagan.

BND tahlili ochiq manbalar va Saaremaa nomli razvedka operatsiyasi doirasida to‘plangan materiallarga asoslangan. Tekshiruvlar davomida Xitoy tadqiqot institutlarining, jumladan Uxan virusologiya institutining ilmiy ma’lumotlari o‘rganilgan.

Laboratoriyadagi xato va xavfli tajribalar

BND hisobotlariga ko‘ra, Uxanda nafaqat tabiiy viruslarni sun’iy ravishda o‘zgartirish bo‘yicha xavfli tajribalar o‘tkazilgan, balki laboratoriyada xavfsizlik qoidalarining jiddiy buzilishlari kuzatilgan. Shuningdek, tajribalar virusning inson organizmiga ta’sirini o‘rganish maqsadida olib borilgan bo‘lishi mumkin.

Federal razvedka rahbariyati va Merkel xabardor bo‘lgan

Germaniya hukumati rahbari Angela Merkel davrida BND rahbari Bruno Kal federal kansler idorasini ushbu tekshiruvlar haqida shaxsan xabardor qilgan. Gazetalar yozishicha, ushbu ma’lumotlar asosida virusning laboratoriyadan sizib chiqish ehtimoli 80-95% deb baholangan.

Ma’lumotlar nega maxfiylashtirildi?

BND va Germaniya hukumati ushbu ma’lumotlarni ommaga oshkor etmaslikka qaror qilgan. Bu qarorga kelinish sabablari ochiqlanmagan, biroq bu Germaniya-Xitoy diplomatik munosabatlari va xalqaro siyosiy ta’sirni hisobga olgan holda qabul qilingan bo‘lishi mumkin.

Germaniya razvedkasiga ko‘ra, COVID-19 pandemiyasi Uxandagi laboratoriyadan virusning sizib chiqishi orqali tarqalgan bo‘lishi mumkin. Ammo hukumat ushbu ma’lumotni rasmiy ravishda e’lon qilmagan va ushbu xulosalarni maxfiy saqlashga qaror qilgan. Bu esa pandemiyaning kelib chiqishi bo‘yicha xalqaro bahs va tortishuvlarni yanada kuchaytirishi mumkin.