Yevropa “quyon”likdan voz kechdi: Germaniya xavfsizlikda yangi bosqichga o‘tmoqda

Yevropa xavfsizligida yangi davr boshlanyapti: Germaniya kansleri Fridrix Mersning BBC Today dasturiga bergan intervyusidagi ochiq bayonotlari nafaqat Germaniya, balki butun Yevropa uchun keskin o‘zgarishlar zaminini yaratib bermoqda, deb yozadi bbc.com.

Kansler Mers o‘z chiqishida Rossiya tahdidini haqiqiy va jiddiy deb atadi: «Biz jiddiy tahdidni ko‘rmoqdamiz – va bu Rossiya. Bu tahdid birgina Ukrainaga emas, balki Yevropaning tinchligi va siyosiy mustaqilligiga qaratilgan», – dedi u. Mers Londonga Germaniya va Buyuk Britaniya o‘rtasidagi keng qamrovli mudofaa shartnomasini imzolash uchun kelgan edi. Ushbu shartnoma ikki davlatning xavfsizlik bo‘yicha o‘zaro hamkorligini yangi bosqichga ko‘tarishni nazarda tutadi.

Kansler saylov kampaniyasi davomida Ukrainani qat’iy qo‘llab-quvvatlab kelgan va lavozimga kirishganidan so‘ng bir necha kun o‘tib, Britaniya va Fransiya rahbarlari bilan birga Kiyevga yo‘l olgan edi. U lavozimga kirishishdan avval ham Germaniya konstitutsiyasiga o‘zgartirish kiritishga va mudofaa xarajatlarini sezilarli darajada oshirishga erishgan. Mersning ta’kidlashicha, bugun Germaniya mudofaasi “nima kerak bo‘lsa, shuni qilish” prinsipiga o‘tmoqda: «Biz hali yetarlicha kuchli emasmiz. Armiyamizni mustahkamlash uchun juda katta mablag‘ sarflayapmiz», – deya ta’kidladi u.

Mers Yevropa xavfsizligi masalasida Amerika rahbariyati tomonidan qilingan tanqidlarga ham munosabat bildirdi: «Ilgari biz "quyon" bo‘lib yurardik, hozir esa vaziyat keskin o‘zgargan. Amerika hamkorlarimiz bizdan ko‘proq harakat kutayapti va bugun biz haqiqatda shunga intilayapmiz», – dedi kansler.

Uning fikricha, AQSH vitse-prezidenti Jey Di Vensning Myunxen xavfsizlik konferensiyasidagi bayonoti – ya’ni Yevropaning mudofaaga yetarlicha sarmoya kiritmayotgani haqidagi gaplari – ancha katta ta’sir qilgan. Yevropa davlatlari endi xavfsizlikda ko‘proq mustaqillikka harakat qila boshladi.

Kansler Mersning so‘zlariga ko‘ra, u AQSH prezidenti Donald Tramp bilan bir necha bor uchrashgan va muntazam ravishda u bilan muloqot qilib turadi. Mers, Tramp ma’muriyati Yevropa taqdiriga unchalik qattiq yondoshmayotganini va Amerika siyosatida Yevropa o‘rni so‘nggi yillarda keskin pasayganini ochiq tan oladi. Endi Yevropa mamlakatlari o‘z mudofaasi va xavfsizligi uchun katta javobgarlikni o‘z zimmasiga olishi lozim.

Germaniya, Buyuk Britaniya va Fransiya bugungi kunda “uchburchak” xavfsizlik ittifoqini mustahkamlash ustida ishlayapti. Yaqinda imzolangan Buyuk Britaniya va Germaniya o‘rtasidagi do‘stlik shartnomasi Yevropada yangi siyosiy va mudofaa sahifasini ochmoqda.

Tahlilchilar fikricha, Yevropa davlatlari tarixda ilk bor xavfsizlikda AQSHga to‘liq tayanishni to‘xtatib, o‘z mudofaasi uchun jiddiy investitsiyalarni boshladi. Bu yo‘nalishda Germaniyaning tashabbusi va qat’iyati mintaqada yangi siyosiy muvozanat va xavfsizlikni ta’minlashga xizmat qiladi. Yevropa endi o‘z so‘zini aytishga tayyor, deb hisoblashadi ekspertlar.

Yangi shartnoma va strategik harakatlar tufayli, Yevropa xavfsizligida yangi davr boshlanyapti: tashqi siyosatda va mudofaada endi hech kim “quyon” bo‘lib yurmaydi. Kansler Mers esa Yevropa xavfsizligida yangi yo‘nalish boshlanishini e’lon qildi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!