AQSH rasmiylari xalqaro siyosat sahnasida yana qat’iy pozitsiyani e’lon qildi. Vitse-prezident Jeyms Vens Londonda Buyuk Britaniya tashqi ishlar vaziri Devid Lemmi bilan o‘tkazilgan muhim uchrashuvda Falastinni mustaqil davlat sifatida tan olish rejasi yo‘qligini ochiq ma’lum qildi. Unga ko‘ra, Vashington hozirgi paytda bu masalada hech qanday harakatni ko‘zda tutmayapti va asosiy e’tiborni radikal HAMAS guruhini butunlay yo‘q qilishga qaratmoqda.
Vens bayonotida shunday dedi:
— Men shaxsan Falastin davlatini tan olishning amaliy ma’nosini anglamayman, chunki u yerda haqiqiy va to‘liq vakolatli hukumat mavjud emas.
Uning so‘zlariga ko‘ra, prezident Donald Tramp Isroil hamda G‘azo sektoridagi vaziyat yuzasidan Amerika maqsadlarini aniq belgilab bergan. Birinchi va asosiy vazifa — HAMAS endi hech qachon Isroilning begunoh tinch aholisiga hujum qilmasligi. Bu maqsadga erishishning yagona yo‘li sifatida AQSH radikal harakatni yo‘q qilish zarurligini ta’kidlamoqda.
Ikkinchi muhim masala — G‘azodagi insonparvarlik inqirozi. Vens ta’kidlashicha, prezident Tramp bu hududdagi qo‘rqinchli va mudhish manzaralardan chuqur ta’sirlangan. Shu bois, Vashington mazkur muammoni yechish yo‘lida qat’iy choralar ko‘rish niyatida.
Eslatib o‘tamiz, Tramp iyul oyida HAMAS va Isroil o‘rtasidagi muzokaralarning natijalarini qoniqarsiz, deb baholagandi. Unga ko‘ra, guruhning to‘liq taslim bo‘lishi inqirozni eng qisqa muddatda hal etishning eng samarali yo‘lidir.
Bundan bir kun avval esa Isroil hukumati G‘azo sektorida quruqlikdagi harbiy amaliyotni kengaytirish rejasini ma’qullagan edi. Bu qaror, o‘z navbatida, HAMAS tomonidan garovga olingan isroilliklarni ozod qilish bo‘yicha muzokaralardan voz kechilganiga javob sifatida qabul qilingan.
Shu bilan birga, “Katta yettilik”ning uch davlat — Fransiya, Buyuk Britaniya va Kanada — Falastinni mustaqil davlat sifatida tan olish niyatini e’lon qildi. Bu jarayon sentyabr oyida bo‘lib o‘tishi kutilgan BMT Bosh Assambleyasida rasmiylashishi mumkin.
Ayni damda, dunyoda 147 davlat Falastin davlatini rasman tan olgan. 2024 yilda esa AQSH Falastinning BMTga to‘laqonli a’zolikka qabul qilinishi masalasini veto qilgan edi. Shu yildan boshlab, yana o‘nta davlat, jumladan Irlandiya, Norvegiya, Ispaniya va Armaniston ushbu qarorni qo‘llab-quvvatladi.
Xalqaro maydondagi ushbu siyosiy tortishuvlar nafaqat Yaqin Sharq mintaqasi, balki butun dunyo diplomatiyasi uchun muhim sinov bo‘lib qolmoqda.
