Telefonga termulib uxlash: tinch uyquning eng katta dushmani

Bugungi kunda uyqudan oldin telefonda vaqt o‘tkazish ko‘pchilik uchun odatga aylangan. Aslida esa bu oddiy odat emas, balki organizmga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi jiddiy omillardan biri. Smartfonni uxlashdan avval qo‘lga olish nimalarga olib keladi va bundan qanday xalos bo‘lish mumkin? Keling, bu haqda batafsil to‘xtalamiz.

Uyqudan oldin telefonga qarash nimaga olib keladi?

Uyqu kechikib, dam olish qisqaradi
Telefondagi video va ijtimoiy tarmoqlar insonda dofamin ajralishiga sabab bo‘ladi — bu esa miyani uyqudan ko‘ra ko‘proq lazzat izlashga undaydi. Natijada “hozir yotaman” degan niyat “soqqasini soat 3 bo‘lganda” anglash bilan yakun topadi. Bu esa kun bo‘yi charchoq, fikr tarqoqligi va ruhiy tushkunlikka sabab bo‘lishi mumkin.

Melatonin kamayadi
Smartfon ekranlaridan chiquvchi moviy nur uyquni tartibga soluvchi melatonin gormonining ishlab chiqilishini susaytiradi. Natijada uxlab qolish vaqti uzayadi, uyqu yuzaki bo‘ladi va organizm to‘liq dam ololmaydi.

Bezovtalik ortib boradi
Yangiliklar lentasidagi salbiy xabarlar, do‘stlar hayotini kuzatib o‘rnatilgan “men ortda qolyapman” hissi uyqu oldidan ortiqcha stressga olib keladi. Bu nafaqat uyquning buzilishiga, balki kunlik kayfiyatning pasayishiga sabab bo‘ladi.

Qaramlik shakllanadi
Telefon uxlashning ajralmas qismiga aylanishi — bu eng katta xavf. Agar bir kun internet bo‘lmasa, odam “uxlay olmaslik” holatiga tushadi. Bu allaqachon psixologik qaramlik rivojlanayotganini anglatadi.

Smartfonsiz uxlashga qanday o‘rganish mumkin?

Yangi odat joriy eting
Uyqudan oldin kitob o‘qish, musiqa tinglash, nafas mashqlari, kundalik yozish kabi tinchlantiruvchi mashg‘ulotlarni odat qiling. Elektron qurilma o‘rniga qog‘ozli kitob tavsiya etiladi.

Telefonni yotoqdan olislashtiring
Yostiq ostida telefon saqlashni to‘xtating. Uni boshqa xonada qoldiring yoki qutiga soling. Budilnik kerak bo‘lsa, oddiy soat xarid qiling.

Xabarlarga kech javob berishni o‘rganing
Har bir bildirishnomaga darhol javob berish odatini to‘xtating. Avvaliga 1 daqiqa, keyin 5, keyin 15 daqiqa kechiktirib javob bering. Bu diqqatni nazorat qilishga yordam beradi.

Bir soat oldin ekranlardan voz keching
Mutaxassislar uxlashdan bir soat oldin barcha ekranli qurilmalarni cheklashni tavsiya qiladi. Agar bu og‘ir bo‘lsa, maxsus mobil ilovalar orqali ekran vaqtiga cheklov kiriting.

Ekraningizga sariq filtr qo‘ying
Sariq ton ekran nurini yumshatadi. Agar telefonsiz ilinmasangiz, hech bo‘lmasa filtr qo‘ying va uni ko‘zingizdan uzoqroqda ushlang.

Qo‘shiq va xayollar bilan uxlash
Sevimli qo‘shig‘ingizni xayolan kuylash, chuqur nafas olish, tana mushaklarini bo‘shatish — bular uyquni tezlashtiruvchi texnikalar hisoblanadi.

Agar muammo davom etsa…
Uzoq muddatli uyqusizlik, asabiylashish, iztirob kabi holatlar ko‘p kuzatilayotgan bo‘lsa, mutaxassisga murojaat qiling. Qaysi fiziologik yoki psixologik sabablar shu muammoga olib kelayotganini aniqlash zarur.

Xulosa: Telefon uyqu oldidan eng yaqin do‘stdek tuyulishi mumkin, lekin aslida u organizmga jiddiy zarar yetkazuvchi omillardan biridir. Raqamli dunyoda yashar ekanmiz, o‘z sog‘ligimiz va tinch uyqumiz uchun ham ongli cheklovlar juda muhim. Telefonni chetga suring — uyqungiz uchun bu eng katta sovg‘a! “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!