Tanangizni yozda charchoqdan saqlaydigan eng muhim ovqatlar va ichimliklar

Yoz kelishi bilan ko‘pchiligimiz kunning ilk qismida energiyaga to‘lib tursak-da, tushlikka yaqin “siqilgan limon”dek holatga tushib qolamiz. Ko‘cha harorati rekordlar o‘rnatyapti, tanada esa — charchoq va uyqusizlik. Qanday qilib ayrimlar +35 darajada ham shod, faol yurishadi, boshqalar esa kunning ikkinchi yarmida “o‘chib” qoladi? Butun siri — ovqat va ichimliklarda. Keling, yozda organizimni sog‘lom va tetik saqlash uchun eng zarur qoidalarga diqqat qilamiz.

Suv muvozanati: Tanangizga shuncha suv kerak emas, to‘g‘ri minerallar ham zarur

Har doim “kuniga 8 stakan suv” degan ko‘r-ko‘rona qoidalar yozda umuman ish bermaydi. Chunki issiqda tana terlash orqali nafaqat suv, balki elektrolitlar — natriy, kaliy, magniy kabi hayotiy minerallarni ham yo‘qotadi. Suvning o‘zi yetarli emas: agar ko‘proq suv ichib, lekin tuz qo‘shilmasa, hujayralar baribir “quriydi”. Holsizlik, bosh aylanishi, xotira susayishi va hatto ko‘ngil aynishi ham shu sababdan kelib chiqadi.

Muvaffaqiyat formulasi: har bir litr suvga bir chimdim tuz mos kelsin. Uni suvga solish shart emas — qovun, tarvuz, tuzlangan bodring yoki tuzli smuzi ham yordam beradi. Dengiz yoki Himolay tuzi tanlash esa magniy, kaliy va kalsiy yetishmasligini bartaraf etadi. Bu elementlar tanada suvning yaxshi saqlanishiga yordam beradi.

Ichimlik harorati: Sovuq yoki issiq?

Issiqda sovuq ichimlik yordam beradi degan fikr xato. Muzdek suv tana uchun stress va ortiqcha energiya sarfi bo‘ladi. Kasalliklar xavfi ham ortishi mumkin. Eng maqbul variant — xona haroratidagi yoki bir oz salqin ichimliklar. Tezqaq suv ichganda tanadagi issiqlik qattiq chiqib, ko‘proq terlash ro‘y beradi, lekin uncha uzoqqa bormaydi. Kunning issiq pallasida qaynoq choy ichish esa aksincha, organizmda tabiiy sovish mexanizmlarini qo‘zg‘atadi.

Ovqatlardagi tuz va minerallar: Nega yozda tuzni ko‘paytirish kerak?

Diyetologlar yil davomida tuzni cheklash kerak, deb o‘rgatishadi, lekin yozda tananing natriyga bo‘lgan ehtiyoji kamida ikki baravar oshadi. Tuz yetishmasligi surunkali charchoq, zaiflik, hatto bosh aylanishiga sabab bo‘lishi mumkin. Sifatli dengiz tuzi magniy, kalsiy va kaliy kabi boshqa muhim minerallarni ham taqdim etadi.

To‘g‘ri tanlangan tuz tananing suvni ushlab turish qobiliyatini tiklaydi va hayotiy muhim bo‘lgan elektrolit balansiga erishiladi. Qolaversa, tuzli sabzavotlar, ko‘katlar, yog‘li yoki proteinli mahsulotlar bilan birga tanovul qilish sizni charchoqdan saqlaydi.

Yog‘lar — energiya manbai va vitamin “tashuvchi”si

Ko‘pchilik issiqda yog‘dan qochadi. Aslida, zaytun yog‘i, avokado, yong‘oqlar, urug‘lar kabi to‘yinmagan yog‘lar yoz faslida organizmga eng yaxshi kerak bo‘ladi. Yog‘lar nafaqat energiya manbai, balki yog‘da eruvchi vitaminlar — A, D, E, K — ni o‘zlashtirishni osonlashtiradi. Shu bois, nonushtaga avokado-tost yoki tamaddiga yong‘oq iste’mol qilish kun davomida tetiklikni kafolatlaydi.

Salqin ovqat paradoksi: Muzdek taom yordam bermaydimi?

Ha, yozda sovuq ovqat shifo deb o‘ylaymiz. Lekin muzdek sho‘rva yoki salat oshqozondagi tomirlarni torttiradi, organizm stressga tushadi. Natijada qondagi qand va harorat muvozanati buzilishi mumkin. Salqin taomlar xona haroratida bo‘lishi ideal. Sabzavotli pyure-sho‘rva, xona haroratidagi salatlar, muzlatgichdan yarim soat oldin chiqarilgan mevalar — yoz uchun eng yaxshi variant.

Ichimliklar: Tananing haqiqiy yordami

Suvga limon, laym, petrushka, tarvuz sharbati qo‘shish — ham ta’m, ham organizmda kislota-ishqor balansiga yordam beradi. Kefir, yogurt, ayron kabi sut mahsulotlari esa yozda immunitet uchun zarur probiotiklar va oqsilni ta’minlaydi.

To‘g‘ri ovqatlanish jadvali: Issiqda qayerda, qachon, qancha yemoq kerak?

Yozda to‘liq nonushta — soat 9 gacha, tushlik — salat, yorug‘ sho‘rva, sabzavot, kechki ovqat esa — issiq pasayganidan keyin. Ovqatlar orasida yengil tamaddi: mevalar, ko‘katlar, yogurt va qatiq. Bunday ratsion og‘irlik va uyqusizlik keltirmaydi.

Qo‘shimcha “yordamchilar”: Organizmning eng yaxshi do‘stlari

— Bodring va tarvuz suv balansi va kaliy manbai.
— Pomidor likopin bilan tanada ultrabinafshaga qarshi himoya.
— Ko‘katlar (rayhon, petrushka, ukrop) vitamin va minerallar bilan ta’minlaydi.
— Sut mahsulotlari immunitetni mustahkamlaydi.

Xulosa: Yozni foydaga aylantiring — ovqatlanishga e’tibor qilaylik

Issiq — organizm uchun jiddiy sinov. Ammo to‘g‘ri ovqatlanish, suv balansi, sifatli minerallar va to‘g‘ri yog‘lar bilan tanangizni himoya qila olasiz. Mazza qilib ovqatlanish — bu nafaqat tanovul, balki yozda salomatlik va tetiklikni saqlash strategiyasidir. Bir chimdim dengiz tuzi, bir qumg‘on toza suv, xona haroratidagi taom va meva — yoz uchun eng yaxshi formula! Tana sizni minnatdor qiladi, siz esa barcha yoz davomida faol va g‘ayratli bo‘lasiz. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!