Yangi tadqiqotga ko‘ra, sun’iy intellektga (SI) asoslangan chat-botlar tomonidan berilgan yolg‘on javoblar ulushi sezilarli darajada ko‘paygan. NewsGuard tahlilchilari o‘tkazgan tajribada siyosat, biznes va sog‘liqni saqlash sohalariga oid o‘nta yolg‘on ma’lumotlar chat-botlarga yuborildi va ularning reaksiyasi tekshirildi.
Yolg‘on javoblar statistikasi
Natijalarga ko‘ra, bir yil oldin javoblarda yolg‘on ma’lumotlar ulushi o‘rtacha 18 foizni tashkil etgan bo‘lsa, bugunga kelib bu ko‘rsatkich 35 foizgacha ko‘tarildi. Eng ko‘p yolg‘on javob bergan chat-bot sifatida Inflection startapining Pi xizmati qayd etildi — u 57 foiz holatda noto‘g‘ri ma’lumot taqdim etgan.
Tez o‘sib borayotgan sun’iy intellekt qidiruv tizimlaridan biri sanalgan Perplexity esa o‘tgan yildagi 0 foizdan bugungi 47 foizgacha oshib ketdi. ChatGPT ham ulardan orqada qolmadi — OpenAI modeli 40 foiz hollarda xatolarga yo‘l qo‘ydi. Shu bilan birga, Claude AI (Anthropic) 10 foiz, Gemini (Google) esa 17 foiz yolg‘on ma’lumot bergani qayd etildi.
Mutaxassislar izohi
Ekspertlar yolg‘on ma’lumotlar sonining ko‘payishini chat-botlarning endilikda javob berishdan bosh tortmayotgani bilan bog‘lashmoqda. Ya’ni ma’lumotlar yetarlicha tekshirilmagan bo‘lsa ham, neyron tarmoq javob topishga urinmoqda. Bir yil avval esa chat-botlar har uchta holatdan bittasida javob berishdan bosh tortishi kuzatilgan.
Tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, buning asosiy sababi sun’iy intellektni o‘qitish usullari o‘zgargani bilan bog‘liq. Ilgarigidek ma’lumotlar bazasiga suyanmasdan, modellar endi internetdan real vaqt rejimida ma’lumot oladi. Biroq havola va manbalarning mavjudligi taklif etilayotgan ma’lumotning sifati va ishonchliligini kafolatlamaydi.
Qisqa javoblar va xato ehtimoli
Sun’iy intellekt modellari uchun standart benchmark ishlab chiqqan Giskard kompaniyasi tadqiqotida yana bir qiziq holat qayd etildi: agar chat-botdan qisqa javob so‘ralsa, yolg‘on ma’lumot berish ehtimoli keskin ortadi. Neyron tarmoq lo‘ndalik talab etilganda aniqlikdan ko‘ra qisqalikni afzal ko‘radi.
Xulosa
Shu tariqa, so‘nggi tahlillar sun’iy intellekt vositalaridagi asosiy muammolardan biri — ishonchlilik va faktlarni tekshirish darajasi hali ham yetarli emasligini ko‘rsatmoqda. Foydalanuvchilar uchun eng muhim masala — har qanday javobni tanqidiy qabul qilish va ishonchli manbalar orqali tekshirish zaruriyati bo‘lib qolmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
