Иссиқ яна қайтади: Июн охири жазирамага тўла

Июннинг сўнгги ҳафтаси Ўзбекистон аҳолиси учун синовли кунлар бўлиши кутилмоқда.Айни пайтда мамлакат бўйлаб ёзнинг одатдаги иссиғи ҳукм сураётган бўлса-да, мутахассислар яқин кунларда ҳавонинг янада исиши, баъзи ҳудудларда эса сел хавфи юзага келишини огоҳлантирмоқда. Kun.uz сайти об-ҳаво прогнози ва иқлимшунос Эркин Абдулаҳатов таҳлилига асосланиб, яқин 10 кунликда қандай метеорологик ҳодисалар кутилаётгани ҳақида батафсил маълумот берди.

Ўтган 10 кунлик: Тўсатдан дўл ва кучли жазирама
Июннинг ўрталарида республиканинг турли бурчакларида аномал об-ҳаво кузатилди. 10 июн куни Хоразм вилояти, айниқса Қўшкўпир туманида кучли дўл ёғди. Бу дўл қишлоқ хўжалигига сезиларли зарар етказди — экин майдонлари, мевали дарахтлар, боғлар бутунлай шикастланди. Маҳаллий аҳолининг айтишича, бу ҳодиса йилда бир эмас, юз йилда бир марта бўладиган даражадаги кучли табиий офат бўлган. Дўл ерни худди оппоқ қор каби қоплаб, баҳор манзарасини бир зумда қишки ҳақиқатга айлантирди. Айниқса, пахта ва боғдорчилик йўналишидаги фермерлар катта йўқотишга учради. Иқлимшунослар бу ҳолатни “катаклизм” — яъни кутилмаган ва ҳалокатли ҳодиса сифатида баҳолади.

Атмосферага сунъий таъсир натижасида офат бартараф этилди
Яхши хабарлар ҳам йўқ эмас. Наманган вилоятининг учта туманида жойлашган фавқулодда вазиятлар бўлинмаларининг гидрометеорологик жараёнларга таъсир кўрсатувчи махсус гуруҳлари дўл хавфини сезиб, ўз вақтида чора кўрди. Атмосферага сунъий аралашув орқали кучли дўл ёғишининг олди олинди. Бу эса қишлоқ хўжалиги ерларини катта талафотдан сақлаб қолди. Қисқаси, технологик ёндашув бу гал самарали бўлди.

Сел, чигиртка ва ҳарорат ўртасидаги боғлиқлик
12 июн куни эса Жиззах вилоятининг Зомин ва Бахмал туманларида кучли сел ҳодисалари юз берди. Бундай ҳолатлар тоғли ҳудудлар учун одатий бўлса-да, бу сафар келтирган зарар анча жиддий бўлди. Шунингдек, Навоий, Бухоро, Жиззах вилоятларининг айрим ҳудудларида кичик чигиртка тўдалари қайд этилди. Бу эса иссиқ ҳаво ва қурғоқчилик билан чамбарчас боғлиқ муаммо саналади.

Иссиқлик тўлқини: Ғўза ва гуллар ҳам чидай олмаяпти
15–18 июн оралиғида бутун Ўзбекистон бўйлаб +40 даражадан юқори ҳарорат кузатилди. 18 июн куни Термизда +44,1 даража иссиқлик қайд этилган бўлса, Навоий ва Бухоро чўл ҳудудларида бу рақам +43 даражани ҳам ошди. Мазкур жазирама айниқса ғўза кўчатлари учун оғир синов бўлди — айрим пахта далаларида шона ва гуллар тўкилиб тушди. Бу эса ҳосилдорликка жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.

Дам олиш кунлари салқинроқ, лекин хурсанд бўлманг
Иқлимшунос Абдулаҳатовнинг прогнозига кўра, дам олиш кунлари нисбатан салқинроқ бўлади, аммо бу вақтинчалик. Душанбадан бошлаб жазирама яна қайтади. Июн ойининг сўнгги кунлари илиқроқ ўтиши мумкин, аммо июл ойининг дастлабки ҳафтасидан бошлаб яна кучли иссиқлик тўлқини Ўзбекистонга кириб келади. Тошкент вилояти ва водий ҳудудларида сел хавфи сақланиб қолмоқда. Дам олиш кунларида кучли ёмғир ва шамоллар кузатилиши эҳтимоли юқори. Бу эса дарёлар тошқинига, кўчки ва сел оқимларига сабаб бўлиши мумкин.

Экстремал ҳаво ўзгаришларига тайёр бўлиш керак
Ўзбекистон метеорология тизими мутахассисларига кўра, глобал иқлим ўзгаришлари туфайли экстремал об-ҳаво ҳолатлари энди одатдаги ҳолга айланмоқда. Ҳароратларнинг кескин ўзгариши, ёмғир ва сел ҳодисаларининг бир кунда юзага чиқиши, жазирама ва қурғоқчиликнинг навбатма-навбат келиши — буларнинг барчаси олдиндан пухта режалаштирилган мониторинг ва тезкор чора-тадбирларни талаб қилади.

Хулоса: Иқлим билан кураш — фақат об-ҳаво эмас
Бу йилги ёз оддий ёз эмас. Иссиқ, дўл, сел, чигиртка — буларнинг барчаси Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги ва умумий ҳаёт сифатига катта босим ўтказмоқда. Ҳароратнинг кескин кўтарилиши нафақат ҳосилдорлик, балки соғлиқ учун ҳам хавф туғдиради. Шу боис, аҳоли, фермерлар ва ҳокимият идоралари ҳушёр бўлиши лозим. Энг муҳими — ҳар бир фуқарога иқлимий таҳдидлар ҳақида ўз вақтида маълумот етказиш ва профилактик чора-тадбирлар кўриш. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!