Ўзбекистон Республикаси расмий равишда Трансчегаравий сув оқимлари ва халқаро кўлларни муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш конвенциясига қўшимча ҳисобланган сув ва саломатлик масалалари бўйича протоколга қўшилди. Ушбу қарор Будапештда протокол тарафлари учрашуви доирасида эълон қилиниб, Марказий Осиёда сув ресурслари танқислиги ва иқлим ўзгаришлари шароитида мамлакат учун стратегик қадам бўлди.
Шу тариқа, Ўзбекистон бу ноёб халқаро келишув доирасида ҳуқуқий мажбуриятларни қабул қилган 29-давлатга айланди. 2005 йилдан бери амалда бўлган протокол Европа иқтисодий комиссияси ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Европа бюроси ҳамкорлигида бошқарилади.
Бу ҳужжат сув ресурсларини бошқариш, экология ва жамоат саломатлигини бевосита боғлайдиган ягона ҳуқуқий мажбуриятли воситадир. Унинг асосий мақсади барча аҳоли қатламлари учун сифатли ичимлик суви ва санитария шароитларини таъминлашдан иборат бўлиб, бу ўз навбатида фуқаролар саломатлиги ва фаровонлигини ҳимоя қилишга хизмат қилади.
Сув ва саломатлик протоколига қўшилишнинг Тошкент учун долзарблиги ҳақида Соғлиқни сақлаш вазирлиги Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси мутахассиси Ольга Миршина таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, Ўзбекистоннинг Марказий Осиёнинг марказида жойлашуви мамлакатни қурғоқчил иқлим оқибатларига нисбатан жуда заиф қилади.
"Протокол хавфсиз ичимлик суви таъминоти, санитария ва гигиена масалаларини жамоат объектларида ривожлантиришда бизга ёрдам берувчи муҳим воситалардан бири бўлади", деди Миршина. Марказий Осиёнинг энг кўп аҳолига эга мамлакати бўлган Ўзбекистонда сув танқислиги муаммоси айниқса қишлоқ жойларда долзарбдир.
Халқаро ташкилотлар маълумотларига кўра, шаҳарларда аҳоли ичимлик сувига 89 фоиз, қишлоқларда эса фақат 71 фоиз эга. Иқлим прогнозлари ҳам қувонарли эмас: 2050 йилга келиб Амударё ҳавзасидаги сув ресурслари 10-15 фоизга, Сирдарё ҳавзасида эса 2-5 фоизга қисқариши кутилмоқда.
Бу мамлакатдаги умумий сув истеъмолининг 90 фоизини ташкил этадиган қишлоқ хўжалиги сектори ва бутун миллат саломатлиги учун қўшимча хавфларни юзага келтиради. Протоколни қабул қилиш Ўзбекистонга сув таъминоти ва санитария соҳасида миллий мақсадли кўрсаткичларни ишлаб чиқиш ва жорий этиш, шунингдек, илғорликни кузатиш учун самарали мониторинг тизимини яратиш мажбуриятини юклайди.
Ушбу қадам БМТнинг барқарор ривожланиш мақсадларига, хусусан, сув ресурслари ва санитарияни барча учун мавжуд ва самарали фойдаланишни таъминлашга қаратилган 6-мақсадга эришишда муҳим қисм ҳисобланади.
