Суриянинг янги ҳукумати ва курдлар ўртасидаги тарихий келишув

Сурияда сиёсий вазият кескин ўзгаришлар остида давом этмоқда. 10 март куни мамлакатнинг янги ҳукумати ва Сурия демократик кучлари (SDF) ўртасида Сурия шимоли-шарқидаги курд мухторияти фуқаролик ва ҳарбий институтларини Сурия ҳукуматига бирлаштириш бўйича келишув имзоланди.

AFP агентлигининг хабар беришича, келишув 2025 йил охиригача амалга оширилиши режалаштирилган. Унда нафақат чегара постлари ва аэропортлар, балки нефт ва газ конлари устидан назорат қилиш масалалари ҳам белгилаб қўйилган.

Сурияда янги ҳукумат ва Асад режими қулаши

Маълумки, 2024 йил декабрида Башар Асад ҳокимиятдан ағдарилган эди. Унинг ўрнига келган Аҳмад ал-Шаръа бошчилигидаги янги ҳукумат мамлакатда барқарорликни тиклаш ва қуролли гуруҳларни тарқатиб юборишга ҳаракат қилмоқда.

Бу жараёнда SDF билан ҳамкорлик катта аҳамиятга эга, чунки ушбу ҳарбий кучлар асосан курдлардан ташкил топган бўлиб, узоқ вақтдан буён Сурия шимоли-шарқида мустақил ҳокимият сифатида фаолият юритиб келаётган эди.

Асад тарафдорлари билан кураш давом этмоқда

SDF билан келишув имзоланган пайтда, Сурия ғарбида, асосан алавийлар истиқомат қиладиган минтақаларда, Асад тарафдорлари ва янги ҳукумат кучлари ўртасидаги кескин тўқнашувлар давом этмоқда.

Ҳуқуқ фаолларининг хабар беришича, Латакия ва Тартус вилоятларида олиб борилаётган ҳарбий ҳаракатлар натижасида сўнгги тўрт кун ичида 1500 га яқин одам ҳалок бўлган. Улар орасида тинч аҳоли ва Асад тарафдорлари ҳам бор.

Сурия президенти вазифасини бажарувчи Аҳмад ал-Шаръа ушбу вазият юзасидан изоҳ бериб, Асад тарафдорлари террорчилик ҳаракатлари уюштирганини таъкидлади ва тинч аҳолига зиён етказган барча айбдорлар жазоланишини ваъда қилди.

Сурияда тинчлик тикланадими?

SDF билан имзоланган шартнома, бир томондан, янги ҳукумат учун иқтисодий ва хавфсизлик нуқтаи назаридан муҳим қадам ҳисобланади, чунки бу орқали ҳукумат нефт ва газ ресурсларини назорат қилиши мумкин.

Шу билан бирга, Сурия ғарбидаги ҳарбий ҳаракатлар мамлакатдаги барқарорликни тиклаш жараёнини янада мураккаблаштириши мумкин.

Таҳлилчиларга кўра, агар янги ҳукумат қўшинлари Сурияда тўлиқ назоратни таъминлай олса, мамлакатда сиёсий барқарорликнинг тикланиши учун имконият пайдо бўлиши мумкин. Бироқ, Асад тарафдорлари ва бошқа қуролли гуруҳларнинг фаолияти туфайли бу жараён узоққа чўзилиши мумкин.

Шу билан бирга, халқаро ҳамжамият ҳам Суриядаги воқеаларни диққат билан кузатмоқда. SDF билан имзоланган келишув минтақавий хавфсизлик нуқтаи назаридан катта аҳамиятга эга бўлиши мумкин.

Бу келишув Суриянинг янги ҳукумати учун сиёсий муваффақият бўлиши мумкин, аммо мамлакатда ҳақиқий тинчлик ўрнатилиши учун ҳали катта синовлар бор. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг