30 июн: Метеорит, iPhone ва дунёни ўзгартирган сана

30 июн санаси дунё тарихида турли соҳаларга оид муҳим ва қизиқарли воқеалар билан ёдда қолган. Илм-фан, сиёсат ва оммавий маданиятда бу кун муҳим бурилишлар, кашфиётларга бой бўлган. Келинг, тарихга назар ташлаб, ушбу кун бизга нималарни эслатишини кўриб чиқамиз.

1. Тунгуска портлаши – Ер тарихидаги энг йирик метеорит ҳодисаси
1908 йил 30 июн куни Россиянинг Сибир ҳудудида – Тунгуска дарёси яқинида кутилмаган портлаш содир бўлади. Кейинчалик бу ҳодиса "Тунгуска метеорит ҳодисаси" номини олди. Олимларнинг тахминича, Ер атмосферасига кирган ва портлаб кетган космик жисмлар сабабли юзлаб километр майдондаги ўрмонзорлар ёниб кетган ва 80 миллионга яқин дарахт қулаб тушган. Ядро бомбасига тенг бу куч ҳали-ҳануз сирли ҳодиса сифатида ўрганилади.

2. Дастлабки ижтимоий тармоқ синовдан ўтди
Бугун биз кунимизни ижтимоий тармоқсиз тасаввур қила олмаймиз. 2003 йил 30 июн куни “MySpace” ижтимоий тармоғи илк бор ишга туширилди. У дастлаб санъаткорлар ва блогерлар орасида машҳур бўлди ва Facebook пайдо бўлгунига қадар энг машҳур ижтимоий платформалардан бири бўлиб турди. MySpace ҳозирги Instagram, ТikTok каби платформаларнинг илк йўлбошчисига айланган эди.

3. Конго мустақилликка эришди
Африка тарихида бу сана алоҳида ўрин тутади. 1960 йил 30 июнда Белгия ўзининг собиқ мустамлакаси Конго Демократик Республикасига мустақиллик берди. Бу воқеа Африка қитъасида мустамлакачиликка қарши курашда муҳим бурилиш бўлди. Конго раҳбари Патрик Лумумба мустақиллик маросимида белгияликларни қаттиқ танқид қилган нутқи билан тарихда қолди.

4. Мобил телефонлар учун “iPhone” илк бор сотувда
30 июн 2007 йил санаси технология ихлосмандлари учун тарихий кун бўлди. Шу куни Apple компанияси биринчи iPhone моделини сотувга чиқарди. Стеве Жобс томонидан тақдим этилган бу қурилма телефонларга бўлган қарашни бутунлай ўзгартирди. Сенсорли экран, интернет, иловалар ва қулай интерфейс – буларнинг барчаси мобил технологияларнинг янги даврини бошлаб берди.

5. Жаҳон иқлими учун муҳим кун – Халқаро астероидлар куни
30 июн куни расман Халқаро астероидлар куни сифатида нишонланади. БМТ бу кунни 2016 йилда расман тан олди. Мақсад – одамзоднинг астероидлар хавфи ҳақидаги хабардорлигини ошириш ва илм-фанни бу борада қўллаб-қувватлаш. Бу сана Тунгуска ҳодисаси билан боғлиқ бўлганлиги боис айнан 30 июн танлаб олинган.

Яна бир қўшимча маълумот: 30 июн - Ўзбекистон Республикаси ёшлари куни «Замин»ни Telegram’да ўқинг!