Инсон қандай еса — мияси ҳам шундай “яшайди”. Мутахассислар фикрича, тўғри овқатланиш миянинг табиий қариш жараёнини секинлаштиради, ёш ошгани сайин хотира ва тафаккур “тўмтоқлашиши” хавфини камайтиради. Невролог, тиббиёт фанлари доктори Келлианн Ниотиснинг таъкидлашича, парҳез — узоқ истиқболда когнитив функциялар ва ҳаёт сифатини асраб қолишнинг ишончли воситаси.
Нега aйнан резаворлар?
Туридан қатъи назар, резавор мевалар мия учун ўта фойдали. Уларнинг ёрқин қизил, кўк, бинафша туслари флавоноидларга — кучли антиоксидант ўсимлик пигментларига бойлигидан дарак. Бу бирикмалар яллиғланишни пасайтиб, нейронлар (мия ҳужайралари) ўртасидаги алоқани кучайтиради. Айниқса, антоцианлар деб аталувчи флавоноидлар нейропротектор таъсирга эга — яъни мия тўқимасини “қўллаб-қувватлайди”.
Шу билан бирга резаворлар С витаминига анча бой. Тиббиёт фанлари доктори Элла Аккерман таъкидлашича, С витамини мияни оксидловчи стрессдан ҳимоя қилади, бу эса Альцгеймер билан боғлиқ бета-амилоид оқсилларининг тўпланиши хавфини пасайтиришга ёрдам беради. Масалан, 1 стакан қулупнайда тахминан 89 мг С витамини бор — бу кунлик меъёрга яқин. Малинa ва маймунжон ҳам сал камроқ бўлса-да, сезиларли улуш беради — бир стаканда мос равишда тахминан 39% ва 45% кунлик меъёр.
“Ҳар куни черника ейман” — шифокор маслаҳати
Тиббиёт фанлари доктори Жан-Рафаэл Шнайдер қорағатга (черника) алоҳида эътибор қаратади: “Мен ҳар куни ейишга ҳаракат қиладиган ягона маҳсулот — черника”. Сабаби — ундаги яллиғланишга қарши флавоноидлар соғлом қаришни рағбатлантиради. Қатор тадқиқотлар бу моддалар хотирани яхшилаши ва вақт ўтиши билан когнитив пасайишни секинлаштиришини кўрсатган.
Масалан, 50–65 ёш оралиғидаги, фикрлаш қобилияти бироз пасайган катталар иштирок этган синовда 12 ҳафта давомида ҳар куни черника кукуни (ярим пиёла янги черникага тенг) истеъмол қилган гуруҳ хотира тестларида плацебо қабул қилганларга нисбатан яхшироқ натижа қайд этган.
Юрак-қон томир саломатлиги орқали — мияга фойда
Резаворларни мунтазам ейиш тана вазни, қон босими, холестерин, триглицерид ва инсулин даражаси каби метаболик кўрсаткичларни яхшилаш билан боғлиқ. Бу омиллар мия саломатлигига тўғридан-тўғри таъсир қилади: метаболик синдром мия ҳажми ва кулранг модданинг қисқариши, хотира, қайта ишлаш тезлиги ва ижро функциялари бўйича кўрсаткичларнинг ёмонлашуви билан чамбарчас боғлиқ.
Қандай киритиш мумкин?
Нонуштага: йогурт ёки овёсга бир кафт қулупнай/черника қўшинг.
Снэк тарзида: музлатилган меваларни смузига айлантиринг — антиоксидантлар сақланиб қолади.
Десертда: шакар миқдорини камайтириб, резаворли творог ёки чиа-пудинг тайёрланг.
Эслатма: шарбат ва қайнатмаларда қўшимча шакар кўп бўлиши мумкин — бутун мева афзал.
Хулоса
“Сеҳрли” ёшартирувчи таом йўқ, аммо резаворлар — оксидловчи стресс ва яллиғланишга қарши курашишда синовдан ўтган ёрдамчи. Кундалик рационингизга бир-икки порция резавор қўшиш — хотира, диққат ва умумий мия саломатлигини асрашга кичкина, аммо муҳим қадам.
Изоҳ: умумий тавсия. Индивидуал парҳез ёки даволаш учун шифокорингиз билан маслаҳатлашинг.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
