Организмдаги зудлик билан шифокорга бориш кераклигини билдирувчи ўзгаришлар

^{Фото: «Домашний очаг»}
Қуйида кетириладиган аломатлар бутунлай зарарсиз бўлиб туйилиши мумкин, лекин аслида уларни ҳеч қандай ҳолатда эътиборсиз қолдириб бўлмайди! Агар сиз ўзингизда ушбу белгилардан бирини сезсангиз, шифокорга мурожаат қилишингиз керак.

Оёқлар уюшиши
Кўп ҳолларда ноқулай ҳолатда ўтириш ёки ётиш сабабли оёқларда уюшади ва ҳолат ўзгартирилгандан сўнг ноқулайлик дарҳол йўқолади. Аммо аломат мунтазам равишда юзага келса ва тананинг ноқулай ҳолатига ҳеч қандай алоқаси бўлмаса, шифокорга ташрифни кечиктирмаслик керак. Ҳатто қисқа муддатли мослашувчанлик ёки сезгирликни йўқотиш ҳам умуртқа чуррасининг аломати, юрак-қон томир ва асаб тизимларининг ишидаги бузилишлар натижаси бўлиши мумкин.

Бел айланаси аёлларда 75, эркакларда 90 сантиметрдан ошиши
Кўпчилик эътибор қаратмайдиган яна бир белги. Айни пайтда, белдаги ёғ метаболик синдромнинг биринчи белгиларидан биридир. Синдромнинг бошқа кўринишлари юқори шакар ва холестерин даражаси, семириб кетиш ва гипертониядир. Биргаликда бу қандли диабет ва юрак-қон томир тизими касалликларини ривожланиш хавфини сезиларли даражада оширади.

Тилнинг қуриши
Тил бутун организмнинг ҳолатини акс эттиради. Оғиз қуриши ҳисси суюқлик алмашинувидаги бузилишнинг асосий белгиларидан биридир. Бу нимани англатади? Ҳаммаси оддий: етарлича сув ичмаслик ва танада суюқлик етишмаслиги. Дарҳақиқат, сувсизланиш тана учун бир вақтнинг ўзида бир нечта нохуш оқибатларга олиб келиши мумкин. Бу ошқозонда оғирлик, ич қотиши ва ҳатто қўшимча оғриқлар кузатилади. Қорин оғриғидан шикоят қилган беморга биринчи навбатда: «Кун давомида қанча сув ичасиз?» деган саволни кам сонли шифокорлар беради ва ўрнига қанча дори рецепти тақдим этилади. Шундан сўнг кун давомида сув ичиш ўрнига организмларга зарарли бўлган дори воситалари қабул қилинади.

Бош айланиши
Ажабланарлиси шундаки, шифокорга ташриф буюрганида, кўплаб беморлар бош айланиши ҳақида гапиришни унутади, чунки улар буни муҳим аломат деб билмайди. Бу ундай эмас! Агар ҳаракат пайтида бош мунтазам равишда айланса, бу кучли сувсизланиш белгиси бўлиши мумкин. Бошнинг шикастланишидан кейин айланиш содир бўлса, мия чайқалган бўлиши эҳтимоли мавжуд. Агар бош айланиши кучли заифлик, тананинг бир қисмининг уйқучанлиги ёки нутқ билан боғлиқ муаммолар билан бирга бўлса, бу инсульт хавфининг белгиси бўлиши ҳам мумкин.

Жиғилдон қайнаши, қорин дам бўлиши ва кекириш
Мегаполислар аҳолисида шунга ўхшаш аломатлар ҳозирда шунчалик тез-тез учрайдики, кўпчилик меъёрий ҳолат деб ҳисоблашни бошлади. Аммо ноқулайлик мунтазам равишда юзага келса, бу нафақат овқат ҳазм қилиш муаммоларининг аломати, балки стрессдан ҳам бўлиши мумкин. Агар ёш организм ушбу ҳолатни жуда осон енгса, 30 ёшга келиб, ошқозон-ичак трактининг сурункали касалликларига дучор бўлиши шубҳасиз.

Хуррак отиш
Одамлар йиллар ва ҳатто ўн йиллар давомида эътибордан четда қолдириши мумкин бўлган яна бир «зарарсиз» аломат. Хуррак отиш – бу одам горизонтал ҳолатда бўлганида юқори нафас йўлларида ҳосил бўладиган тебраниш. Хуррак ўз-ўзидан пайдо бўлмайди, нафас олиш тизимининг торайиши туфайли юзага келади. Аммо тахминан 70 фоиз ҳолларда бўйиннинг конфигурацияси билан алоқадор патологияга боғлиқ.

Яъни бўйиндаги ёғ бирикмалари билан бунинг натижасида нафас олиш самарадорлиги пасаяди ва натижада қон таъминоти бузилади. Умуман олганда, уйқу миянинг дам олиши учун зарурдир. Аммо агар одам уйқу пайтида нормал нафас ололмаса, мия етарли кислород олмайди ва дам олмайди. Шунинг учун ёшга боғлиқ ўзгаришлар одатдагидан анча олдин бошланиши мумкин. Бошқача қилиб айтганда, мия тезроқ қарийди. Шунинг учун хурракни эътиборсиз қолдириб бўлмайди. Бунинг сабабини аниқлаш ва тузатиш учун шифокорга мурожаат қилиш лозим. Шундай қилиб, кўплаб лорпатологиялар оддий жарроҳлик аралашуви ёрдамида тузатилиши мумкин ва тана ёғли бо;лса, муаммо янада осон ҳал қилинади, бунинг учун бир неча килограмм вазн йўқотиш кифоя.

Кўкрак соҳасининг юқори қисмида қизариш
Ёзда одамлар одатда «Мен куйиб кетдим!» дейиши мумкин. Аммо қизариш мунтазам равишда пайдо бўлса ва қуёшга таъсири билан боғлиқ бўлмаса, бу юқори қон босимининг аниқ белгиларидан биридир.

Кўкаришлар
Кўкаришлар тери остида жойлашган капиллярларнинг шикастланиши туфайли пайдо бўлади: агар капилляр шикастланган бўлса, ундан тўкилган қон ички гематома ҳосил қилади, бу кўкаришдир. Кўкаришлар ҳеч қандай сабабсиз мунтазам равишда пайдо бўладиган бўлса, бу одатда капиллярларнинг танадаги қандайдир тизимли қобилиятсизлигидан азият чекаётганлигини кўрсатади. Бир нечта сабаблар бўлиши мумкин, масалан, К ва Б12 витаминлари етишмаслиги, қандли диабет, қон ивишининг бузилиши ва ҳатто онкология.

Тинчланмайдиган оёқ синдроми
Бу ҳолат кўпинча кечки пайт ёки тунда ўзини намоён қилади. Унга кўра, одам дам олиш пайтида оёқларида ноқулайликни бошдан кечиришидан иборат. У қулай позицияни топа олмайди, у доимо ҳаракат қилади ва шу сабабли уйқу бузилиши содир бўлади. Синдромнинг энг кенг тарқалган сабаби қон айланишининг бузилиши, эҳтимол веноз етишмовчиликдир. Бошқа кенг тарқалган сабаблар – бу маълум микроэлементларнинг етишмаслиги ёки метаболик касалликлар бўлиши мумкин.

Узоқ давом этадиган йўтал
Кўпинча бемор бир неча ой давомида сурункали тонзиллит билан даволанса ҳам қуруқ йўтал ўтиб кетмайди. Бу тинч ухлашга имкон бермайди, дори-дармонлар эса таъсир қилмайди. Ушбу ҳоатлда қизилўнгач ёки рефлюкс чуррасидан шубҳаланиш мумкин: ҳар иккала ҳолатда ҳам жиғилдон қайнаши ва кекириш пайдо бўлади, шиллиқ қават яллиғланиш хусусияти сабабли йўтал пайдо бўлади.

Тирноқларнинг ўзгариши
Тирноқдаги кўндаланг оқ чизиқлар кўпинча тирноқ тўшагининг шикастланиши туфайли пайдо бўлади ва бу ҳолда улар ҳақида ташвишланишнинг кераги йўқ. Аммо улар тез-тез рўй берса ва ҳеч қандай шикастланиш бўлмаса, бу имкон қадар тезроқ шифокор билан маслаҳатлашиш учун сабабдир, чунки юрак-қон томир тизими ишидаги бузилишларнинг аломати бўлиши мумкин. Агар қон айланиши етарли даражада фаол бўлмаса, тирноқнинг шаклланиши пайтида нуқсонлар пайдо бўлиш эҳтимоли мавжуд. “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг