Доллар ва евро курси яна кўтарилди: сўм босим остида

Марказий банк Ўзбекистон валютасининг хорижий пул бирликларига нисбатан 4 июн кунидан амал қиладиган расмий курсларини эълон қилди. Унга кўра, миллий валюта – сўмнинг асосий хорижий валюталарга нисбатан қадрсизланиш жараёни давом этмоқда.

Хусусан, АҚШ доллари курси охирги кунларда кузатилган ўсиш суръатини сақлаб қолди. Бир кунлик ўзгариш натижаларига кўра, доллар курси 22,74 сўмга ошиб, 12 857,35 сўмга етган. Эслатиб ўтиш лозим, аввалги кунларда ҳам бу пул бирлиги 44,18 сўмга кўтарилган ва 12 834,61 сўмни ташкил қилганди.

Шу билан бир вақтда, евронинг ҳам ўзбек сўмига нисбатан нархи бироз юқорилади. Унинг курси 10,55 сўмга ошган ҳолда 14 672,81 сўмга етди. Бу кўрсаткич ҳам Европа валютасининг маҳаллий бозордаги жозибадорлигини янада ошириши мумкин.

Россия рубли ҳам миллий валютага нисбатан бироз қимматлади. Рубль курси 0,80 сўмга кўтарилган ва ҳозирда унинг расмий баҳоси 163,45 сўмни ташкил этади. Бу эса рубль билан боғлиқ операциялар учун муайян аҳамият касб этиши мумкин.

Экспертларнинг таъкидлашича, доллар ва евро курсларининг мунтазам равишда ўсиши миллий иқтисодиётда муайян таъсирларни кўрсатиши мумкин. Аввало, импорт маҳсулотларининг нархлари қимматлашиши ва бу ҳолат инфляциянинг кучайишига сабаб бўлиши эҳтимолдан холи эмас.

Бошқа томондан, хорижий валютанинг ўсиши экспортёр корхоналар учун ижобий жиҳатларга ҳам эга бўлиши мумкин. Экспорт билан шуғулланадиган корхоналар даромадларининг миллий валютада ҳисобланган миқдори ошади, бу эса уларнинг молиявий ҳолатини яхшилаши мумкин.

Шу билан бир қаторда, аҳолининг валюта бозоридаги ўзгаришларга муносабати ҳам аҳамиятга эга. Одатда, миллий валютанинг қадрсизланиши натижасида кўпчилик хорижий валюталарни сотиб олишга интилмоқда. Бу эса ички валюта бозорида талабнинг янада ошиб боришига сабаб бўлади.

Мутахассисларнинг қайд этишича, бу каби ўзгаришларнинг сабаблари кўп жиҳатдан ташқи омиллар билан боғлиқдир. Хусусан, дунёдаги иқтисодий вазият, глобал бозорлардаги валюта курсларининг тебраниши ва хорижий инвестиция оқимининг ўзгариши миллий валютанинг қийматига таъсир қиладиган муҳим омиллардир.

Ўзбекистондаги иқтисодий вазиятни барқарорлаштириш мақсадида Марказий банк валюта бозоридаги вазиятни доимий назорат қилиб, зарур ҳолларда интервенциялар орқали курсларнинг кескин тебраниши олдини олиш чораларини кўрмоқда. Лекин ташқи бозорларнинг ўзига хос хусусиятлари ва миллий иқтисодиётнинг ташқи савдо ва молия бозорлари билан чамбарчас боғлиқлиги ушбу жараёнларни мураккаблаштириб юборади.

Шундай экан, яқин келажакда валюта курсларининг яна қандай ўзгаришлар кўрсатиши кўпчилик учун қизиқарли савол бўлиб қолмоқда. Миллий валютанинг қадрсизланиши жараёни қанчалик давом этиши ва унинг оқибатлари қандай бўлишини вақт кўрсатади. Бунинг учун эса Марказий банкнинг монетар сиёсати ва давлатнинг иқтисодий барқарорликни таъминлаш чора-тадбирлари муҳим аҳамият касб этади.