Qozog‘istonda kelin o‘g‘irlash uchun jinoiy javobgarlik belgilanadi

Qozog‘istondagi Inson huquqlari bo‘yicha ombudsman idorasi jinoiy qonunchilikka kelin o‘g‘irlashning oldini olishga qaratilgan o‘zgartirishlar kiritish tashabbusi bilan chiqdi.

Jinoyat kodeksiga alohida 125-1-moddani, “Nikohlash maqsadida odam o‘g‘irlash” moddasini kiritish taklifi allaqachon yuborilgan. Bizning fikrimizcha, bu profilaktik ta’sirga ega bo‘lib, ayollarga qarshi jinoyatchilik darajasini pasaytirish imkonini beradi, — deyiladi Ombudsman idorasi 4-avgust kuni tarqatgan bayonotda.

Bundan tashqari, amaldagi qonunchilikdan “jabrlanuvchi ixtiyoriy ravishda ozod etilgan taqdirda qonunbuzarni jinoiy javobgarlikdan ozod qilish” haqidagi eslatmani chiqarib tashlash taklif etildi.

Bayonotda Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlari tajribasi keltirilib, jumladan, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Turkmanistonning jinoiy qonunchiligida ayollarni majburiy nikohga olish maqsadida o‘g‘irlash to‘g‘risida alohida modda borligi ko‘rsatilgan.

Bosh prokuratura Ombudsman taklifini qo‘llab-quvvatladi, o‘zgartishlar qonun loyihasini yaratish davomida birgalikda kiritiladi, — deyiladi xabarda.

Hisobotda qayd etilishicha, Qozog‘istonda, ayniqsa, janubiy viloyatlarda qizlarni turmush qurish maqsadida o‘g‘irlash amaliyoti hamon keng tarqalgan.

Ba’zi hollarda bunday harakatlar jinsiy daxlsizlik, kamsitish, noqonuniy ushlab turish va hatto o‘z joniga qasd qilishga olib keladi.

Aksariyat hollarda yoshlar jinoiy javobgarlik haqida bilishmaydi ham. Bu og‘ir jinoyat ekanini, inson huquqlarining shaxsiy daxlsizligi va erkinligi qo‘pol ravishda buzilayotganini kam odam tushunadi, — deyiladi xabarda.

Odam o‘g‘irlash bilan bog‘liq jinoyatlar tahlili shuni ko‘rsatdiki, Qozog‘istonda 2019-yildan hozirgi kunga qadar ushbu toifadagi 214 ta jinoyat qayd etilgan. Shu bilan birga, qizlarning turmush qurish maqsadida o‘g‘irlanishi bo‘yicha ishonchli statistik ma’lumotlar yo‘q, chunki Jinoyat kodeksida bunday jinoyatning alohida tarkibi mavjud emas.