21:11 / 11.03.2025

AQSH fond bozoridagi yo‘qotishlar: Trampning tarif siyosati bozorga qanday ta’sir ko‘rsatmoqda?

AQSH fond bozori so‘nggi kunlarda jiddiy yo‘qotishlarga duch keldi. Donald Trampning boj tariflari va savdo siyosati natijasida investorlar xavotirga tushib, o‘z aksiyalarini jadal sotishni boshlashdi. Bu esa, o‘z navbatida, fond bozorining pasayishiga olib keldi. Natijada, S&P 500 indeksi o‘tgan oydagi eng yuqori ko‘rsatkichga nisbatan 4 trillion dollarga kamaydi.

Boj tariflarining bozorga ta’siri

Tramp ma’muriyati tomonidan joriy qilingan yangi tariflar xalqaro savdo munosabatlariga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Bu ayniqsa, Kanada, Meksika va Xitoy kabi yirik iqtisodiy sheriklar bilan munosabatlarda keskinlikni kuchaytirdi. Investorlar bu noaniqliklar sababli ehtiyotkorlik bilan harakat qilib, aksiyalarini sotishga shoshilishdi.

Wealth Enhancement kompaniyasining mutaxassisi Ayako Yoshiokaga ko‘ra, Trampning tarif siyosati bozordagi ishonchni zaiflashtirib, investorlar orasida mavhumlikni kuchaytirdi. Bu esa, o‘z navbatida, texnologik va sanoat kompaniyalari aksiyalarining keskin pasayishiga sabab bo‘ldi.

Fond bozorining yirik yo‘qotishlari

S&P 500 indeksi 2,7% ga tushib, yilning eng katta kunlik yo‘qotishini qayd etdi.
Nasdaq Composite 4% ga pasayib, 2022 yil sentyabridan beri eng yirik tushishni qayd etdi.
Texnologik kompaniyalar: Microsoft (-3.35%), Google (-4.66%), Apple (-4.87%), Nvidia (-5.05%) kabi yirik texnologik gigantlar ham sezilarli yo‘qotishlarga uchradi.
Tesla aksiyalari 15.53% ga quladi va kompaniyaning bozor qiymati sezilarli darajada tushib ketdi.

^{AQSH fond bozorining umumiy holatini aks ettiruvchi heatmap (issiq xarita).}
Shuningdek, bozor pasayishi natijasida Delta Air Lines kabi yirik korporatsiyalar foyda prognozlarini qayta ko‘rib chiqishga majbur bo‘ldi. Kompaniya birinchi chorakdagi daromad prognozini ikki baravar kamaytirgani sababli, uning aksiyalari 14% ga pasaydi.

Tramp va bozor xavotirlari

Donald Tramp o‘tgan dam olish kunlari iqtisodiy inqiroz yuzaga kelishi mumkinligi haqida aniq prognoz bermaslikka harakat qildi. Biroq, bozordagi tushishlar va investorlarning noaniqlikdan xavotirga tushishi uning savdo siyosati bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatadi.

Xitoy bilan savdo kelishmovchiliklari tushunish mumkin, biroq Kanada, Meksika va Yevropa bilan tarif mojarolari bozordagi ishonchga jiddiy zarba berdi. Lazard kompaniyasining bosh direktori Piter Orzag ta’kidlaganidek, agar bu muammolar tez orada hal qilinmasa, AQSH iqtisodiy istiqbollari va birlashma-sotib olish (M&A) faoliyatiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.

Investorlarning keyingi qadamlari

Tahlilchilar fikricha, fond bozoridagi tushkun kayfiyat iqtisodiyotning o‘sish sur’atini pasaytirishi va yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmiga ta’sir qilishi mumkin. Shuningdek, investorlar 12 mart kuni e’lon qilinishi kerak bo‘lgan inflyatsiya hisobotini diqqat bilan kuzatmoqda. Agar inflyatsiya yuqori darajada bo‘lsa, bozordagi pasayish yanada kuchayishi mumkin.

Baird kompaniyasining investitsiya strategiyasi bo‘yicha mutaxassisi Ross Mayfild ta’kidlaganidek, Tramp ma’muriyati fond bozoriga ta’sir qilish borasida ancha agressiv siyosat yuritmoqda. Bu esa Uoll Strit uchun jiddiy ogohlantiruvchi signal bo‘lishi mumkin.

Boj tariflarining kuchaytirilishi, savdo mojarolari va iqtisodiy mavhumlik AQSH fond bozorini jiddiy bosim ostida qoldirdi. Investorlar esa vaziyat qanday rivojlanishini kuzatib, ehtiyotkorlik bilan harakat qilishmoqda. Agar savdo kelishmovchiliklari tez orada hal etilmasa, bu global iqtisodiyot uchun ham katta muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.