Yaqin Sharqda sulh sinovi: HAMAS va Isroil muzokaralarda kelishuvga yaqinlashmoqdami?

Yaqin Sharqda yana bir jiddiy diplomatik sinov — G‘azo sektoridagi otishmalarni to‘xtatish borasidagi muzokaralar xalqaro e’tibor markazida. Germaniyaning Deutsche Welle nashri ma’lumotlariga ko‘ra, HAMAS so‘nggi kelishuv loyihasini o‘zgartirishni talab qilgani bilan, Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu buni “qabul qilib bo‘lmaydigan shart” sifatida rad etdi. Muzokaralar jarayonida qator katta talab va kafolatlar muhokama markaziga aylandi.

Isroil bosh vaziri Netanyaxu Qatarda 6 iyul kuni navbatdagi muzokaralar o‘tadi deb ma’lum qildi. Uchrashuvda sulh shartlari va HAMAS tomonidan garovga olingan isroillik fuqarolarni ozod qilish masalalari muhokama qilinadi. Netanyaxu shuningdek, 7 iyul kuni Vashingtonga rasmiy tashrif buyurishini va u yerda AQSH prezidenti Donald Tramp bilan sulh bo‘yicha muzokaralar olib borishini bildirgan.

HAMAS rasmiylari 4 iyul kuni G‘azo sektorida tinchlik muzokaralariga tayyor ekanini e’lon qildi. Biroq, guruh Isroildan qator kafolatlar, jumladan, garovda qolgan isroilliklar ozod qilingach, harbiy harakatlar qayta boshlanmasligiga qat’iy va rasmiy kafolat berishini talab qilmoqda. Bu holat muzokaralardagi asosiy muammolardan biriga aylangan.

Tramp esa bu jarayonni ijobiy baholab, kelishuvga tez orada erishilishi mumkinligini bildirgan. Unga ko‘ra, Oq uy optimizm bilan muzokaralarni kuzatmoqda, garchi vaziyat juda noaniq va har kuni o‘zgarib tursa ham. AFP agentligi esa, Falastin delegatsiyasidagi manbalarga tayanib, muzokaralar stolida 60 kunlik yangi tinchlik rejasi muhokama qilinayotganini xabar qildi.

Ushbu rejaga ko‘ra, HAMAS tomonidan garovda ushlab turilgan isroilliklardan yarmini — 22 kishini ozod qilish, Isroil esa bir necha falastinlik mahbuslarni ozod etishi kutilmoqda. Bu taklif xalqaro vositachilar ishtirokida shakllangan va kelishuv jarayoniga yangi sur’at berishi mumkin.

Yaqin Sharqdagi bu muzokaralar mintaqaviy barqarorlik, insonparvarlik va xavfsizlik nuqtayi nazaridan tarixiy ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin. Ammo hozircha kelishuv to‘liq rasmiylashmagan va taraflar orasidagi ishonch hali ham zaif. Kelasi kunlardagi jarayonlar esa butun dunyo jamoatchiligi tomonidan diqqat bilan kuzatilmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!