Britaniyada terror xavfi ortayaptimi?

Britaniya poytaxti Londonda sodir etilgan juda ham xatarli va behurmat arson hujumiga oid sud jarayoni yakunlandi. Bu hujum nafaqat inson hayotiga tahdid soldi, balki xalqaro miqyosdagi tinchlik va xavfsizlik masalalariga ham jiddiy ta’sir ko‘rsatdi. Sud tomonidan aniqlangan faktlarga ko‘ra, mazkur hujum Rossiya davlatining yaqin ittifoqchisi bo‘lgan Vagner harbiy guruhi bilan bog‘langan bo‘lib, ushbu guruhning Britaniyadagi ilg‘or hamkorlari orqali amalga oshirilgan.

Sudda ma’lum bo‘lishicha, 23 yoshli Jakim Rouz, 20 yoshli Ugnius Asmena va yana bir 23 yoshli Nii Mensa arson, ya’ni qasddan o‘t qo‘yish va inson hayotini xavf ostiga qo‘yish kabi og‘ir jinoyatda aybdor deb topildi. Ular Londonning sharqiy qismida joylashgan va Ukrainaga insonparvarlik yordami, shu jumladan Starlink internet uskunalarini yuborib turgan omborga o‘t qo‘yishgan.

Tergov va sud jarayonlari davomida aniqlangan ma’lumotlarga ko‘ra, mazkur hujum ortida 20 yoshli Dilan Erl va 23 yoshli Jeyk Rivz turar edi. Ular Vagner guruhi nomidan ushbu hujumni tashkil etib, boshqa jinoyatchilarni yo‘lga solishgan. Erl va Rivz o‘z aybini oldindan tan olgan va ularning ishi alohida ko‘rib chiqilgan.

2024 yil 20 mart kuni kechasi soat tun yarimlarida yuz bergan hujum oqibatida Cromwell Industrial Estate ombori deyarli butunlay yonib ketgan. Taxminan £1 millionlik moddiy zarar yetkazilgan. O‘sha kechasi voqea joyiga 60 nafar o‘t o‘chiruvchi jalb etilgan. Ular sakkizta maxsus o‘t o‘chirish texnikasi bilan yong‘inni nazoratga olishga uringan.

Omborga o‘t qo‘yganlar orasidagi Mensa o‘z telefoni orqali bu harakatni to‘g‘ridan to‘g‘ri jonli efirda namoyish qilgan. Ushbu video orqali benzin yordamida ombor eshiklariga yoqilg‘i sepilib, shiddatli yong‘in keltirib chiqarilgani tasdiqlangan.

Yuk mashina haydovchilaridan biri bu halokatli yong‘inni to‘xtatishga harakat qilgan bo‘lsa-da, afsuski, unga buni amalga oshirish muyassar bo‘lmagan. Uning jasoratli urinishi keng jamoatchilik tomonidan yuksak baholangan.

Sud jarayoni davomida ma’lum bo‘lishicha, Vagner bilan bog‘liq shaxslar tomonidan Londonning boshqa tumanlarida, xususan Mayfair hududida joylashgan qimmatbaho restoran va vino do‘koniga qarshi yana bir necha arson hujumlar rejalashtirilgan. Bu bilan kifoyalanmasdan, ayni hududda yashovchi, Rossiyalik boy dissidentlarning birini o‘g‘irlab ketish harakati ham bor edi.

Ayni paytda Dilan Erl Britaniyada 2023 yilda qabul qilingan Milliy Xavfsizlik To‘g‘risidagi Qonunga asosan jinoyat sodir etgan birinchi shaxs sifatida tarixga kirdi. Bu qonun Britaniyadagi dushman davlatlar faoliyatini jilovlash uchun qabul qilingan va juda katta huquqiy ahamiyatga ega.

Metropoliten politsiyasi terrorizmga qarshi kurash bo‘limi boshlig‘i Dominik Myorfining ta’kidlashicha, bu jinoyat Rossiya bilan bog‘liq tashkilotlar tomonidan Britaniyada "vositachilar" orqali amalga oshirilgan xavfli harakat ekanini yaqqol ko‘rsatadi. Ushbu vositachilar Britaniya fuqarolari bo‘lib, tashqi davlat manfaatlarini himoya qilish uchun o‘z yurtlarida noqonuniy harakatlarni amalga oshirishgan.

Ma’lum bo‘lishicha, Erl Telegram orqali Vagner guruhi bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri aloqada bo‘lgan va ularning topshiriqlarini ijro etgan.

Sudda beshinchi gumondor — Eshton Evans bir marta terrorchilik harakatlari to‘g‘risida ma’lumot bermaganlikda aybdor deb topildi, ammo omborga o‘t qo‘yish to‘g‘risida ma’lum qilmaganlik bo‘yicha oqlangan. Oltinchi shaxs — Dmitriy Pauluskas esa o‘zini oqlab chiqdi.

Sudda gapirgan Bosh Prokuraturaning terrorizmga qarshi bo‘limi rahbari Devid Kotornning ta’kidlashicha: “Bu kabi jinoiy harakatlar Britaniya hududida mutlaqo qabul qilib bo‘lmaydi. Sud qarorlari qat’iy va hech kim jazodan qocha olmaydi.”

Ayni voqea Britaniyada dushman davlatlar ta’siri ostida bo‘lishi mumkin bo‘lgan shaxslarga nisbatan jiddiy choralar ko‘rilishi lozimligini ko‘rsatib turibdi. Shu bilan birga, Britaniya xavfsizlik xizmatlari o‘z faoliyatini yanada kuchaytirishi talab etiladi. Xalqaro maydonda Rossiyaning Vagner guruhi orqali boshqa davlatlarda ham shunga o‘xshash harakatlarini amalga oshirayotgani allaqachon ma’lum. Britaniyadagi bu voqea esa, ushbu tahdid real va keng ko‘lamli ekanini tasdiqlaydi.

Shu sababli, jamoatchilik va barcha fuqarolardan hushyor bo‘lish, har qanday shubhali harakatlar haqida tezda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga xabar berish talab etiladi. Chunki, tinchlik, xavfsizlik va mustaqillik barchamiz uchun teng ahamiyatga ega. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!